Τότε και τώρα: Τι έλεγε ο Σύριζα κάποτε για το φράχτη στον Έβρο

Το debate σχετικά με τον αν πρέπει να πέσει ο φραγμός στα σύνορα με την Τουρκία έχει πάρει φωτιά, την ώρα που καθημερινά πνίγονται άνθρωποι που προσπαθούν να περάσουν από την Τουρκία στη χώρα μας, στην πλειοψηφία τους, πρόσφυγες από τη Συρία.

Πολλοί εκτιμούν πως η κατάργηση του φράχτη στον Έβρο, θα εξωθούσε περισσότερους Σύρους να έρθουν από χερσαία οδό στα εδάφη της Ελλάδας, αποφεύγοντας τους δουλεμπόρους και τις βάρκες του θανάτου.

Άλλοι ισχυρίζονται πως μια κατεδάφιση του φραγμού, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις με πολλούς μετανάστες να συνωστίζονται στην περιοχή για να έρθουν στην Ευρώπη μέσω Θράκης. Επιχείρημα που όμως, βάζει σε δεύτερη μοίρα τις ανθρώπινες ζωές, εκφράζει ωστόσο έναν προβληματισμό που χρήζει συνολικής ευρωπαϊκής μέριμνας σε κεντρικό επίπεδο Ε.Ε.

Πριν λίγες ημέρες, ο υπουργός μεταναστευτικής πολιτικής Γιάννης Μουζάλας, απέκλεισε για την ώρα το ενδεχόμενο να γκρεμιστεί ο φράχτης του Έβρου.

“Υπάρχουν τεχνικά ζητήματα που σε αυτή τη φάση δεν καθιστούν πρόσφορη την ιδέα να ανοίξει ο Έβρος”, είπε σε συνέντευξη του στο Βήμα της Κυριακής, και ευθύς ξεκίνησαν οι αντιδράσεις.

“Είναι λάθος να ξεχνάμε ότι το πέρασμα του Έβρου δεν είναι αναίμακτο. Ότι και πριν τον φράχτη, είχαμε πολλούς νεκρούς στον Έβρο. Το ζήτημα δεν είναι να έχουμε νεκρούς στον Έβρο κι όχι στο Αιγαίο”, είπε σε δεύτερη, συμπληρωματική του συνέντευξη, στην Εφημερίδα των Συντακτών.

Ο υπουργός διευκρινίζει ότι η αναφορά σε “τεχνικά ζητήματα” που εμποδίζουν το γκρέμισμα του φράχτη, δεν αναφερόταν σε υλικά μέσα αλλά σε προϋποθέσεις που λείπουν αυτή τη στιγμή. Σημειώνει πως η λύση είναι να σταματήσουν άλλες χώρες να φτιάχνουν φράχτες, να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική που καταργεί τους φράχτες στα ευρωπαϊκά σύνορα και να υπάρξει συνεννόηση με την Τουρκία, ώστε να γίνεται ομαλά η προσφυγική ροή.

Παρόλα αυτά, όσο οι πολιτικές δηλώσεις και οι αντιδράσεις συνεχίζονται για το ζήτημα των συνόρων, εντός και εκτός Ελλάδας, οι προσφυγικές ροές αυξάνονται λόγω των βομβαρδισμών και των μαχών στη Συρία και ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν στα νερά του Αιγαίου.

Στη διατήρηση του φράχτη στον Έβρο, αντέδρασε πρώτη η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ.

“Τις τελευταίες μέρες γινόμαστε μάρτυρες άλλης μία τραγωδίας με θύματα πρόσφυγες στα νερά του Αιγαίου. Δεκάδες έχουν εντοπιστεί νεκροί ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός των αγνοουμένων με ορατό τον κίνδυνο να έχουμε σε εξέλιξη την μεγαλύτερη τραγωδία προσφύγων στις ελληνικές θάλασσες” αναφέρεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε.

Η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ ζητεί “να ξηλωθεί τώρα ο φράχτης στον Έβρο” και καλεί την Κυβέρνηση “να υιοθετήσει άμεσα τις προτάσεις των διεθνών οργανισμών και να προχωρήσει στην δημιουργία ασφαλών και νόμιμων διόδων για τους πρόσφυγες στον Έβρο και σε άλλα σημεία”. Ζητεί, επίσης, την επιτάχυνση των διαδικασιών δημιουργίας κέντρων υποδοχής και καταγραφής στα νησιά, ενίσχυση των υπαρχουσών κέντρων φιλοξενίας και δημιουργία νέων.

Από την άλλη, το Σάββατο που μας πέρασε, το Τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποίησε πορεία, τονίζοντας ανάγκη δημιουργίας ασφαλών και νόμιμων διόδων στον Έβρο και σε άλλα σημεία. Την ίδια ώρα, πολλές είναι οι εσωτερικές αντιδράσεις στην Κουμουνδούρου.

Η αλήθεια είναι πως χάνεται και έχει χαθεί ήδη πολύτιμος χρόνος και η ανάγκη για εξεύρεση άμεσης και ουσιαστικής λύσης, είναι παραπάνω από επιτακτική.

Για να καταλάβει κανείς το σκεπτικό ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού αλλά και για τους φραγμούς στα σύνορα και το κατά πόσο είναι αποδοτικοί, αρκεί να ανατρέξει στον προγραμματικό του σχεδιασμό όπως ανακοινώθηκε στις πιο πρόσφατες προεκλογικές περιόδους αλλά και κατά την ομιλία του Α. Τσίπρα στη Βουλή, πριν ένα μήνα.

Στις 5 Οκτωβρίου, και κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης στη Βουλή, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, έλεγε:

“Έχουμε να διαχειριστούμε μια τεράστια προσφυγική κρίση που φέρνει στην επιφάνεια τις πολιτικές διαφορές στην Ευρώπη. Απέναντι στα τείχη εμείς πιστεύουμε πως πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να αποδείξουμε πως η φιλοξενία και η αλληλεγγύη είναι κυρίαρχες αξίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και πρέπει να γίνουν πράξη”.

Η θέση για το “ξήλωμα” του φράχτη, ήταν βασική υπόσχεση του ΣΥΡΙΖΑ από την ανέγερση του επί ημερών Σαμαρά και προεκλογικό “άρμα” τον Γενάρη του 2015. Ο φράχτης δεν έπεσε λόγω των ισχυρών αντίθετων πιέσεων του κυρίου Πανούση.

Η ίδια η υφυπουργός Μετανάστευσης Τασία Χριστοδουλοπούλου, έλεγε πριν λίγους μήνες, πηγαίνοντας κόντρα στον πρώην αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης:

“Υπάρχει μία διεθνής συνθήκη που δεν αμφισβητεί κανείς και αφορά τους πρόσφυγες. Σύμφωνα με αυτήν πρέπει σε όλα τα σύνορα να υπάρχει ένας ανοικτός δρόμος για να μπαίνουν όλοι οι πρόσφυγες και να ζητάνε άσυλο”.

Η αλήθεια είναι πως η κυρία Χριστοδουλοπούλου δείχνει πιο κοντά στην “πρότερη γραμμή” ΣΥΡΙΖΑ επί του θέματος.

Άλλωστε, στις 5 Ιανουαρίου του 2015, το νυν κυβερνών κόμμα, εξέδιδε την παρακάτω ανακοίνωση, απαντώντας στον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος δήλωνε πως ο φράχτης “κάνει καλή δουλειά”:

“Κατά την περιοδεία του στον περιοχή (του Έβρου) ο Αντ. Σαμαράς βιντεοσκόπησε δήλωσή του μπροστά από τον φράχτη του Έβρου, ο οποίος κατά τον απερχόμενο πρωθυπουργό “δουλεύει για το καλό του τόπου” επειδή “εμποδίζει τους “λαθρομετανάστες”.

Το γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ τονίζει:

Πιστός στην ακροδεξιά του ρητορική, ο κ. Σαμαράς θυμήθηκε τους μετανάστες για να επιτεθεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Αντί να ντρέπεται που έχει μετατρέψει τη χώρα σε αποθήκη εξαθλιωμένων, ανθρώπινων ψυχών, έχει το θράσος να εγκαλεί τον ΣΥΡΙΖΑ για τη διαχρονική απουσία μιας ολοκληρωμένης και ρεαλιστικής μεταναστευτικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Αντί ο κ. Σαμαράς να φωτογραφίζεται δίπλα σε φράχτες, περιμένουμε να διαβάσει τις θέσεις μας για το ζήτημα και αν μπορεί να αντιπαρατεθεί σε αυτές με επιχειρήματα”.

Ειδικότερα, για την περιοχή του Έβρου και για το θέμα των μεταναστών, ο ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε στο πρόγραμμα του:

“Απαγόρευση των επαναπροωθήσεων σε σημεία εισόδου (Έβρος και Βόρειο Αιγαίο). Φραγμός στην αυθαίρετη απόρριψη υποβαλλόμενων αιτημάτων ασύλου από τις αστυνομικές αρχές. Κατάργηση των πρακτικών αναχαίτισης των εισερχόμενων αλλοδαπών στα θαλάσσια σύνορα”.

Για τους πρόσφυγες, πρότεινε τα παρακάτω:

1) Άμεση λειτουργία κέντρων πρώτης υποδοχής με σκοπό την αφενός καταγραφή και αφετέρου την κάλυψη των βασικών αναγκών των νεοεισερχομένων. Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών από εξειδικευμένο προσωπικό. Ειδική μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες. Στη συνέχεια, συγκρότηση ανοιχτών δομών φιλοξενίας, με παράλληλη κατάργηση των ειδικών κέντρων κράτησης.  Αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για τη φιλοξενία των προσφύγων.

Και ειδικότερα για τον Έβρο: 2) Εξασφάλιση πλήρους και αποτελεσματικής πρόσβασης όλων των αιτούντων άσυλο στη διαδικασία ασύλου. Ταχεία και απρόσκοπτη χορήγηση ασύλου σε όσους το δικαιούνται. Απαγόρευση των επαναπροωθήσεων σε σημεία εισόδου (Έβρος – Αιγαίο).  Κατάργηση των πρακτικών αναχαίτισης των εισερχομένων αλλοδαπών στα θαλάσσια σύνορα.

Οι υπόλοιπες προτάσεις:

3) Οι πρόσφυγες πολέμου τυγχάνουν διεθνούς προστασίας, ως εκ τούτου πρέπει να τους απονέμεται άσυλο ή επικουρικό καθεστώς προστασίας. Το κράτος οφείλει να μεριμνά για τη φιλοξενία τους σε δομές που εξασφαλίζουν συνθήκες αξιοπρέπειας και υγιεινής μέχρι να επιστρέψουν στις χώρες τους.

4) Ενίσχυση των υπηρεσιών ασύλου και αποσύνδεσή τους από υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

5) Υπαγωγή των Επιτροπών Προσφυγών του π.δ. 114/2010 στην Υπηρεσία Ασύλου και αφαίρεση κάθε συμμετοχής της αστυνομίας στις διαδικασίες ασύλου πρώτου και δεύτερου βαθμού. Αντικατάσταση των Προέδρων των Επιτροπών του π.δ. 114/2010 με άτομα που θα υποδειχθούν από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου,σύμφωνα με το ΠΔ 113/2013.

6) Υπαγωγή  στην Υπηρεσία Ασύλου όλων των αιτημάτων ασύλου που εκκρεμούν σε πρώτο βαθμό σύμφωνα με το ΠΔ 114/2010.

7) Μεταφορά στην Υπηρεσία Ασύλου της ανανέωσης όλων των καθεστώτων διεθνούς προστασίας και της παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, ανεξαρτήτως χρόνου και διαδικασίας απόδοσής τους. Επανάκριση των καθεστώτων αυτών από την αρμόδια αρχή που εξέδωσε τις αρχικές αποφάσεις, ή, εάν αυτή δεν υφίσταται, από την Αρχή Προσφυγών. Αφαίρεση όλων των σχετικών αρμοδιοτήτων από την αστυνομία.

8) Άμεση λήψη αποφάσεων από τον αρμόδιο Υπουργό για αιτήματα διεθνούς προστασίας που εκκρεμούν ενώπιον του σύμφωνα με το π.δ. 114/2010 και αφορούν την περίοδο πριν από την θέση σε ισχύ αυτού του ΠΔ.

9) Άμεση προώθηση διαδικασιών για την πλήρη και εύρυθμη λειτουργία όλων των Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου με το απαραίτητο προσωπικό και τον απαραίτητο εξοπλισμό.

10) Καθιέρωση τακτικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων για κάθε είδους προσωπικό της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφυγών σχετικά με ζητήματα διαδικασίας πρόσβασης στο άσυλο, σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία και τη διεθνή νομολογία περί ασύλου. Καθιέρωση μόνιμου εξειδικευμένου γραφείου, στο οποίο θα απευθύνεται το προσωπικό για τα ζητήματα αυτά. Αξιοποίηση της συνεργασίας με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προς αυτές τις κατευθύνσεις.

11) Καθιέρωση νομοθετικών ρυθμίσεων κατοχύρωσης της ανεξαρτησίας των Επιτροπών Προσφυγών και της ελεύθερης δικαιοδοτικής κρίσης τους επί όλων των διοικητικών ζητήματων και των ζητημάτων ουσίας της αρμοδιότητάς τους. Καθιέρωση δυνατότητας διαμόρφωσης των προγραμμάτων εξέτασης των προσφυγών (ημερήσια διάταξη), όπως ισχύει σε όλες τις διοικητικές επιτροπές του Δημοσίου.

“Οι φράχτες, τα εθνικά λιμενικά σώματα, η FRONTEX, ακόμα και η απειλή του θανάτου, δεν αποτελούν εμπόδιο για όσους αναζητούν την ελπίδα”, σημειωνόταν μεταξύ άλλων.

Και μετά από αυτή την αναδρομή, ας γυρίσουμε στο 2015 για να δούμε αν οι φράχτες, τα εθνικά λιμενικά σώματα και η FRONTEX, επαναπροσδιορίζονται στην εφαρμοζόμενη πολιτική ΣΥΡΙΖΑ.

Μόλις χθες, Δευτέρα, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας και αντικαταστάτης του κ. Πανούση, δήλωσε στον Ρ/Σ Βήμα 99,5:

“Δεν μπορεί αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για το γκρέμισμα του φράχτη στον Έβρο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του, δεν υπάρχει κανένα ζήτημα με τον φράχτη, καθώς ούτε εμποδίζει, ούτε στέλνει ο φράχτης τους πρόσφυγες στα νησιά. “Είναι μια θεωρία που δεν στέκει κάτω από καμία λογική”, είπε.

Ο Νίκος Τόσκας πρόσθεσε: “Μιλάμε για ένα φράχτη -για όσους δεν έχουν εικόνα της περιοχής- 12 χιλιομέτρων, που φράζει τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία, στην περιοχή του Έβρου. Εκεί δεν είναι ποτάμι”.

Δήλωσε ακόμη ότι “δεν μπορούμε να μπούμε στην εξίσωση ότι ο φράχτης των 12 χιλιομέτρων είναι ίδιος με τους απάνθρωπους φράχτες στην Κεντρική Ευρώπη, γιατί αυτή η εξίσωση είναι και άδικη, όπως έχω δηλώσει, και εκ του πονηρού”. Δεν είπε όμως ο κ. Τόσκας, για ποιον λόγο είναι άδικη αυτή η εξίσωση.

Εν κατακλείδι, λύση αγνοείται. Και κοινή, στιβαρή, ουσιαστική πολιτική με ενδοκυβερνητική συνεννόηση, επίσης.

Θα κλείσουμε με την νέα ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας:

“Ενώ οι ηγέτες της ΕΕ και της Ελλάδας παραμένουν άπραγοι ή κλεισμένοι σε αναποτελεσματικά συμβούλια και συσκέψεις, δεκάδες ζωές χάνονται καθημερινά στο Αιγαίο”. Όπως καταγγέλλει η διεθνής οργάνωση, τα αυξημένα μέτρα φύλαξης των χερσαίων συνόρων με τη Τουρκία και η ανέγερση εκεί του φράχτη μήκους 12.5 χιλιομέτρων το 2012, έχει αναγκάσει τους πρόσφυγες και μετανάστες να επιλέγουν την πιο επικίνδυνη διαδρομή μέσω των θαλάσσιων συνόρων της Ελλάδας με την Τουρκία.

Υπολογίζεται ότι τους πρώτους δέκα μήνες του 2015 περισσότεροι από 454 πρόσφυγες και μετανάστες έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται σε διαδοχικά ναυάγια στο Αιγαίο. Το διάστημα 28-30 Οκτωβρίου, 86 άνθρωποι, παιδιών συμπεριλαμβανομένων, έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται σε εφτά ναυάγια κοντά στις ακτές της Λέσβου, της Σάμου, της Καλύμνου και της Ρόδου.

“Είναι αναγκαία η ουσιαστική και αποτελεσματική αλληλεγγύη της Ευρώπης προς τη χώρα, καθώς και συντονισμένες και επαρκείς επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, αλλά και οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να βελτιώσουν σημαντικά το συντονισμό τους και να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τους διαθέσιμους από την ΕΕ πόρους”, καταλήγει η οργάνωση στην ανακοίνωσή της.

Και θέτει τους υπεύθυνους, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, προ των ευθυνών τους.