Salvador Dali: Ο ιστορία του κορυφαίου πίνακα του…

Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους  ζωγράφους του 20ού αιώνα και μια ιδιαίτερα εκκεντρική φυσιογνωμία της σύγχρονης τέχνης. Ο λόγος για τον ανεπανάληπτο Σαλβαδόρ Νταλί που πέθανε σαν σήμερα στις 23 Ιανουαρίου του 1989.

Τα έργα του σπουδαία. Επέλεξα να γράψω για την “εμμονή της μνήμης” όχι μόνο γιατί θεωρείται το πιο διάσημο αλλά και γιατί με γοητεύει η αινιγματικότητα και το μυστήριο που κρύβει και γιατί γεμίζει την έρημη χώρα.

Αυτή η εικόνα μετά από μια περιπετειώδη διαδρομή, κατέληξε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.Το πρώτο του ταξίδι στην άλλη ήπειρο γίνεται το 1934 με πεντακόσια δολάρια που του χάρισε ο Πικάσο και… κατακτά και την Αμερική…

Η σπουδαιότερη συνεισφορά του Νταλί στα υπερρεαλιστικά έργα του ήταν η «παρανοϊκή-κριτική μέθοδός» του, που του επέτρεψε να ζωγραφίζει και να βλέπει δύο διαφορετικά πράγματα στην ίδια στιγμή. Αυτό κάνει τις ζωγραφιές του ασυνήθιστες, φανταστικές που προκαλούν κάποια ανησυχία.

Ο Νταλί ήταν ένας Σουρεαλιστής. Οι εικόνες που ζωγράφιζε είχαν αλληγορική και μεταφορική σημασία. Είχε το χάρισμα να καταγράφει με απόλυτη σαφήνεια και καθαρότητα τον κόσμο του συμβολισμού και των ονείρων του.  Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι ο συγκεκριμένος πίνακας.

Στο έργο βλέπουμε στρογγυλά ρολόγια -σχεδόν παραμορφωμένα κι έτοιμα να λειώσουν. Το ένα κρέμεται από ένα κλαδί, το άλλο βρίσκεται στις άκρες ενός τραπεζιού. Στη γη μια υπάρχει μια μορφή με κλειστά βλέφαρα που καλύπτεται από το ρολόι. Πάνω στο τραπέζι υπάρχει άλλο ένα ρολόι το οποίο έχει συγκεντρώσει μυρμήγκια πάνω του και δίνει την εντύπωση ότι το τρώνε…

Ο ίδιος ο Νταλί λέει: “Ο χρόνος είναι η κατεξοχήν παραληρηματική και σουρεαλιστική διάσταση.” Παρατηρώντας και άλλα έργα του βλέπουμε ότι ζωγραφίζει μυρμήγκια σε διάφορα αντικείμενα ακόμα και σε ζωντανούς οργανισμούς. Τα μυρμήγκια που περπατούν πάνω στο ρολόι δείχνουν τη φθορά του χρόνου. Όλα τελειώνουν κάποια στιγμή και η ζωή σταματά να υπάρχει.

Από την άλλη όμως, τα εύκαμπτα ρολόγια, τα ρολόγια που λιώνουν αντιπροσωπεύουν το χάσιμο της σημασίας του χρόνου. Αν σκεφτούμε καλά τον τίτλο του έργου θα καταλάβουμε ότι η μνήμη έχει μια ικανότητα, μια εμμονή να συγκρατείται στον χρόνο ενώ εκείνος φθείρεται πάνω της.

Εμμένω εδώ, σημαίνει ότι επιμένω σε μια  επιλεκτική εικόνα του παρελθόντος μου φέρνοντας στη θύμησή μου μια εμπειρία, μια ανάμνηση από το παρελθόν.

Πολλοί άνθρωποι  είναι έρμαια του παρελθόντος τους και γυρνάνε πολλές φορές, ξανά και ξανά σε αναμνηστικές εμπειρίες που μπορεί άλλοτε να τους πονάνε κι άλλοτε να τους μπερδεύουν. Εμμένουν όμως σε αυτές τις στιγμές λες και σταμάτησε ο χρόνος σε εκείνα τα καταραμένα ή ευλογημένα λεπτά της ώρας.

Ο αληθινός χρόνος δεν βρίσκεται στα ρολόγια που φοράμε, που αντικρίζουμε στους τοίχους των σπιτιών μας ή των γραφείων μας.Τα πραγματικά ρολόγια είναι εκείνα που υπάρχουν μέσα μας. Αυτόν τον εσωτερικό παλμό καλούμαστε να γνωρίσουμε μέσω του πίνακα του Σαλβαδόρ Νταλί. Είναι η δική μας αλήθεια και αυτογνωσία που μπορεί να μην παραδεχόμαστε από φόβο. Κι ας γνωρίζουμε καλά ότι ο ουσιαστικός χρόνος είναι στο ρολόι της ψυχής μας και όχι στα ρολόγια τοίχου…