Παναγιώτης Ρούσσος: Αυτός είναι ο Έλληνας ερευνητής Γενετικής που θα βραβευθεί από τον Ομπάμα

Σε ένα μήνα ο Έλληνας Παναγιώτης Ρούσσος θα μπει στον Λευκό Οίκο και θα παραλάβει από τα χέρια του Αμερικανού Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ένα πολύ σημαντικό βραβείο για την καινοτόμο έρευνά του και το επιστημονικό του έργο.

Ο Παναγιώτης Ρούσσος επικεντρώνει την έρευνά του στην ανακάλυψη των βιολογικών μηχανισμών μέσω των οποίων ενεργοποιούνται επικίνδυνοι γενετικοί παράγοντες για νευροψυχιατρικές νόσους, όπως η σχιζοφρένεια, το Αλτσχάιμερ και η διπολική διαταραχή.

Σπούδασε Ιατρική στην Κρήτη και ζει στη Νέα Υόρκη από το 2008 καθώς όπως λέει  το αμερικανικό κράτος του έχει δώσει περισσότερες ευκαιρίες για έρευνα και εξέλιξη συγκριτικά με αυτές που θα είχε στη χώρα μας.

Ο Παναγιώτης Ρούσσος μιλάει στο ΚoolΝews.gr και την Ελένη Λαζάρου!

Πώς νιώθετε για την βράβευσή σας ;

«Σίγουρα είμαι πάρα πολύ χαρούμενος και είναι μεγάλη τιμή να πάρω αυτό το βραβείο. Ουσιαστικά είναι κάποια αναγνώριση για το έργο που έχω κάνει και έχουμε κάνει με την ομάδα μου και με άλλους συνεργάτες όλα αυτά τα χρόνια οπότε είναι σίγουρα κάτι πάρα πολύ χαρμόσυνο, είναι μία μεγάλη αναγνώριση».

Το περιμένατε;

«Το περίμενα μόνο γιατί ήξερα για το βραβείο δύο χρόνια πριν ότι  ήμουν υποψήφιος. Τώρα μου είπαν από τον Λευκό Οίκο ότι το FBI θέλει να κάνει έρευνα στο μπακράουντ μου. Τα τσεκάρουν όλα , φυσικά δεν μπορείς να πας έτσι στον Λευκό Οίκο  και ήξερα πριν 2 χρόνια ότι είμαι από τους υποψήφιους αλλά δεν είχα δει πως είμαι στην τελική λίστα»!

Για ποιον λόγο ακριβώς βραβεύεστε;

«Το βραβείο αυτό δεν έχει ουσιαστικά με κάτι που κάνω εγώ σαν υποψήφιος. Ουσιαστικά με προτείνει το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών οπότε στην πραγματικότητα δεν έχω ιδέα για τί ακριβώς βραβεύομαι…».

Τι ακριβώς κάνετε στο εργαστήριό σας; 

«Εμάς μας ενδιαφέρουν οι ψυχιατρικές ασθένειες. Εγώ είμαι ψυχίατρος και ουσιαστικά όταν ξεκινάμε κάποια έρευνα πάντα ξεκινάμε  με την σκέψη ότι δουλεύουμε για κάποια ασθένεια και για τους ασθενείς μας. Εμείς ουσιαστικά εστιάζουμε πάνω σε 3 ασθένειες: σχιζοφρένεια, Αλτσχάιμερ και διπολική διαταραχή.

Και αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να αναζητήσουμε διάφορους  γενετικούς παράγοντες , τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτοί οι γενετικοί παράγοντες αυξάνουν το ρίσκο για την ασθένεια και βάσει αυτού να οργανώσουμε μετά όλη αυτή τη βιολογική πληροφορία σε κάποια μονοπάτια που να μπορέσουμε να βρούμε κάποια γονίδια- «στόχους» και να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μετά καινούριες θεραπείες.

Ένα από τα βασικά θέματα που και εμένα και άλλους επιστήμονες πάνω στην σχιζοφρένεια μας ενοχλεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια είναι ότι ενώ έχουμε κάποιες καλές φαρμακευτικές  θεραπείες στην πραγματικότητα αυτές είναι κάποιες θεραπείες που τις ανακαλύψαμε με τυχαίο τρόπο την δεκαετία του 50 και του 60.

Δηλαδή παρά την αλματώδη εξέλιξη στην επιστήμη της τεχνολογίας, ο τρόπος που θεραπεύουμε τους ασθενείς μας ακόμη και σήμερα είναι  ακριβώς ο ίδιος που εφαρμόζαμε και πριν από 50 χρόνια. Νομίζω ότι τώρα είμαστε στο επόμενο βήμα που θα μπορέσουμε να βρούμε καινούριες θεραπείες και να βοηθήσουμε πιο αποτελεσματικά τους ασθενείς».

Πώς πήρατε την απόφαση να ζήσετε και να δουλέψετε  στην Αμερική;

«Είχα κάνει το μεταπτυχιακό στην Κρήτη , ξεκίνησα διδακτορικό και πριν τελειώσω  ήρθα  στην Αμερική,  έκανα ειδικότητα , τελείωσα το διδακτορικό μου κατά την διάρκεια της ειδικότητας, ολοκλήρωσα την ειδικότητα πριν 4 χρόνια , έκανα 2 χρόνια υπερεξειδίκευση στην σχιζοφρένεια και τώρα είμαι επίκουρος καθηγητής».

Ήταν εύκολη απόφαση;

«Σίγουρα όχι. Μου λείπει  Ελλάδα και ο τρόπος ζωής που υπάρχει στην Ελλάδα . Για μένα έπαιξε ρόλο ότι από την στιγμή που ήμουν στην Αμερική και υπήρχαν κάποια πράγματα  που πήγαιναν θετικά. Έβλεπα ότι δούλευα   σε κάτι έβλεπα  θετικά αποτελέσματα , με παραπάνω προσπάθεια πήγαινα στο επόμενο βήμα, έβλεπα  ότι υπάρχει κάποια εξέλιξη. Αυτό θα ήταν αδύνατο να συμβεί στην Ελλάδα στον ίδιο βαθμό. Οπότε βάσει αυτού και επειδή με ενδιαφέρει πάρα πολύ η επιστημονική έρευνα θεωρώ  ότι αυτή τη στιγμή η Αμερική αποτελεί ένα από τα καλύτερα μέρη για να κάνω επιστημονική έρευνα στον τομέα που δουλεύω εγώ τουλάχιστον».

Θα σας κρατήσει η Αμερική;

«Να με κρατήσει; Θα μείνω από μόνος μου… Θέλω να αισθάνομαι ότι εγώ πήρα την απόφαση. Επειδή τώρα ξεκινάει η καριέρα μου και προσπαθώ σιγά σιγά να δουλέψω πάνω σε πράγματα που με ενδιαφέρουν πάρα πολύ νομίζω ότι εδώ είναι το κατάλληλο μέρος να τα πετύχω αυτά».

Θα το αποκλείατε να επιστρέψετε κάποια στιγμή στην Ελλάδα;

«Όχι δεν θα το απέκλεια αν οι καταστάσεις και οι συνθήκες ήταν οι κατάλληλες. Και από την άλλη θα ήμουν πιο ανοιχτός σε κάποιο συνδυασμό π.χ μερική απασχόληση στην Ελλάδα».

Τι έρευνες κάνετε και ποια τα αποτελέσματά τους;

«Τα προηγούμενα χρόνια δημοσιεύσαμε πολύ μεγάλες μελέτες με γενετική ανάλυση σε μεγάλους πληθυσμούς  υγιών και ασθενών με σχιζοφρένεια, Αλτσχάιμερ και άλλες ασθένειες. Ουσιαστικά σκανάρουμε όλο το γονιδίωμά τους για να βρούμε γενετικές περιοχές που αυξάνεται το ρίσκο. Αυτό το κάναμε για την σχιζοφρένεια πριν από 2 χρόνια. Ήταν μία μεγάλη δημοσίευση και βγάλαμε πάρα πολλές περιοχές που σχετίζονται με την σχιζοφρένεια . Για αυτή τη μελέτη χρησιμοποιήσαμε περίπου 100.000 υγιείς και ασθενείς οπότε μιλάμε για πολύ μεγάλες μελέτες.

Το  θέμα είναι ότι όταν κάνεις  αυτές τις μεγάλες  μελέτες και νομίζεις ότι είσαι κοντά σε αυτό που ψάχνεις να βρεις καταλαβαίνεις ότι εκεί ξεκινάει η πιο μεγάλη έρευνα που πρέπει να κάνεις.

Εμείς δηλαδή,  για να μπορέσουμε να πάρουμε  την γενετική πληροφορία που αναζητούμε και να την μεταφράσουμε σε κάτι που μπορούμε να το δώσουμε σε στόχους όπως  καινούρια φάρμακα να βελτιώσουμε θεραπείες πρέπει να κάνουμε επιπλέον έρευνα για να χαρακτηρίσουμε αυτές τις γενετικές πληροφορίες».

Τα σχέδιά σας για το μέλλον;

«Για τα επόμενα χρόνια έχουμε πάρει κατάλληλες χρηματοδοτήσεις που να μπορέσουμε να πάρουμε ιστό από ανθρώπους από την στιγμή που μελετάμε νευροψυχιατρικές ασθένειες το όργανο που μας ενδιαφέρει πιο πολύ είναι ο εγκέφαλος. Οπότε έχουμε μία συλλογή από εκατοντάδες -θα έλεγα χιλιάδες εγκεφάλους. Έχουμε ολόκληρο τον εγκέφαλο, μετά παίρνουμε τον εγκεφαλικό ιστό και προσπαθούμε να κάνουμε διάφορες μοριακές αναλύσεις πάνω στο DNA, στην μεταγραφή  του DNA   που είναι το RNA, τις πρωτεΐνες, το επιγονιδίωμα και να τα βάλουμε όλα αυτά μαζί και μα μπορέσουμε μετά να χαρακτηρίσουμε και να βρούμε τους στόχους που  σχετίζονται με ασθένεια. Νομίζω ότι εκεί θα εστιάσει το εργαστήρι τα επόμενα χρόνια».

*Φέτος, στη λίστα με τα 105 ονόματα που θα τιμηθούν από την αμερικανική κυβέρνηση συμπεριλαμβάνονται και αυτά δύο Ελλήνων επιστημόνων: Εκτός από τον Παναγιώτη Ρούσσο, είναι και η Λένα Κουρκούτη, καθηγήτριας Εφαρμοσμένης Μηχανικής στο πανεπιστήμιο Cornell, η οποία ειδικεύεται στην κατανόηση και τον έλεγχο των νανοδομημένων υλικών.