Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…
– Εκ γυναικός τα χείρω.
«Από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα κακά, και από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα καλά»
Η στιχομυθία αποδίδεται στην Κασσιανή, την περίφημη δημιουργό του τροπαρίου που ψάλλεται την Μ.Τρίτη και τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Ο Θεόφιλος θα επέλεγε τη γυναίκα που επιθυμούσε να νυμφευθεί προσφέροντας της ένα χρυσό μήλο. Κατά τη διαδικασία επιλογής, ο αυτοκράτορας πλησίασε την Κασσιανή και της είπε την γνωστή φράση «Από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα κακά» αναφερόμενος στην Εύα για να του αντιτείνει η πανέξυπνη κοπέλα «και από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα καλά» αναφερόμενη στην Παναγία και το θαύμα της Γέννησης.
Η φράση της Κασσιανής, θεωρήθηκε αποστομωτική για τον νεαρό αυτοκράτορα ο οποίος τελικά, με αρκετή δόση εγωισμού, την απέρριψε και επέλεξε τη Θεοδώρα για σύζυγό του.
Η Κασσιανή, βιώνοντας, θα λέγαμε στις μέρες μας ερωτική απογοήτευση αλλά και πάντα αφιερωμένη στον Θεό, αποσύρθηκε σε ένα μοναστήρι όπου και έζησε έναν λιτό και ασκητικό βίο στο κελί της.
Η Κασσιανή ήταν μόνη στο κελί της γράφοντας το γνωστό τροπάριο της, όταν αντιλήφθηκε την άφιξη του αυτοκράτορα. Τον αγαπούσε ακόμη αλλά πλέον είχε αφιερώσει τη ζωή της στο Θεό γι’ αυτό και κρύφτηκε, μη επιθυμώντας να αφήσει το παλιό της πάθος να ξεπεράσει τη μοναστική της ζωή. Άφησε όμως τον μισοτελειωμένο ύμνο πάνω σε ένα τραπέζι.
Πριν φύγει, λέγεται ότι πρόσθεσε στο τροπάριο τον στίχο «ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη», δηλαδή «αυτά τα πόδια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό τα άκουσε να περπατάνε, από τον φόβο της κρύφτηκε»…
Το τροπάριο σε μετάφραση Φώτη Κόντογλου
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος.
Ποια είναι όμως η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή;
Αρκετοί πιστεύουν λανθασμένα ότι η Κασσιανή ήταν αμαρτωλή και διεφθαρμένη γυναίκα, και μιλώντας η Κασσιανή για την πόρνη γυναίκα του Ευαγγελίου βρίσκει ευκαιρία να μιλήσει για τον εαυτό της. Ωστόσο, όπως διαβάζουμε στον βίο της κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από πουθενά.
Άλλοι, μέσα από την παράδοση πιστεύουν πως το τροπάριο αναφέρεται στη Μαρία τη Μαγδαληνή. Η αλήθεια όμως είναι ότι η Μαρία η Μαγδαληνή δεν υπήρξε πόρνη ποτέ. Ήταν ένας άνθρωπος άρρωστος και την θεράπευσε ο Χριστός.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς λέγει χαρακτηριστικά για τη Μαρία τη Μαγδαληνή: «Ακολουθούσαν τον Ιησού οι δώδεκα μαθηταί και γυναίκες, μεταξύ των οποίων η Μαρία, που ονομαζόταν Μαγδαληνή, απ’ την οποία είχε βγάλει εφτά δαιμόνια» (Λουκ. 8, 2). Η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν λοιπόν δαιμονισμένη και ο Χριστός της απελευθέρωσε από τα δαιμόνιά της.
Και τότε ποια είναι αυτή η γυναίκα που είχε υποπέσει σε τόσες αμαρτίες;
Η αμαρτωλή και διεφθαρμένη πόρνη, αυτή που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού, παραμένει άγνωστη και ανώνυμη.
Η Οσία Κασσιανή ή Κασσία ή Ικασία ή Εικασία, η Υμνογράφος γεννήθηκε μεταξύ του 805 και του 810 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη και έζησε στα χρόνια του βασιλιά Θεοφίλου (829 -842 μ.Χ.).
