Πρόσωπα: Σωτήρης Φόρτης

Γράφει η Μίνα Γιαννούλη

 

Η Βιολογία είναι η  επιστήμη του μέλλοντος .Εκατοντάδες ερωτήματα που αφορούν τον άνθρωπο αναζητούν απαντήσεις μέσα στα βιολογικά εργαστήρια. Έρευνες, εργαστήρια, πειράματα, ευρήματα.Πόσο συχνά ακούμε αυτές τις λέξεις που αφορούν το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο.Μέσα από τη συνέντευξη που ακολουθεί θα γνωρίσουμε τον κ.Σωτήρη Φόρτη για τον οποίον είμαι πεπεισμένη πως θα αφήσει το δικό του στίγμα στην επιστημονική κοινότητα.

 O Σωτήρης Φόρτης, από την Περαχώρα Κορινθίας, είναι Βιολόγος-Ερευνητής με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην ανοσολογία του καρκίνου. Έχει λάβει υποτροφίες κατά την διάρκεια των σπουδών του, ενώ έχει βραβευτεί για την δουλειά του. Αποτελέσματα της δουλειάς του έχουν παρουσιαστεί σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια (Αμερική, Αυστραλία, Ευρώπη) , ενώ έχει πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις στον τομέα της ανοσολογίας του καρκίνου. Αυτή την περίοδο εργάζεται ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Ανοσολογίας και Ανοσοθεραπείας του Καρκίνου (ΚΑΑΚ) του νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας». 

 

Ποιες έρευνες διεξάγονται στο ερευνητικό κέντρο όπου εργάζεστε και με τι σκοπό;

 

Ολοκλήρωσα τη διδακτορική μου διατριβή στο ΚΑΑΚ του νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» υπό την επίβλεψη του Δρ. Μπαξεβάνη ως επιστημονικού υπεύθυνου και της Δρ. Περέζ ως συντονίστριας έρευνας και τα τελευταία δύο χρόνια εργάζομαι ως μεταδιδακτορικός ερευνητής. Το ΚΑΑΚ από την ίδρυση του το 1999 με διευθυντή τον Δρ. Παπαμιχαήλ ασχολείται με την έρευνα στον τομέα της ανοσολογίας και της ανοσοθεραπείας του καρκίνου, με σκοπό την διαλεύκανση μηχανισμών του ανοσοποιητικού συστήματος που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και εξέλιξη του καρκίνου και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ερευνητική εξωστρέφεια με πολλές συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Το ΚΑΑΚ υπήρξε πρωτοπόρο στην διεξαγωγή κλινικών μελετών με πρωτόκολλα ανοσοθεραπείας καρκίνου. Αυτή τη στιγμή διεξάγονται μελέτες που αφορούν στην εμπλοκή του ανοσοποιητικού συστήματος στον καρκίνο του προστάτη, του μαστού, του πνεύμονα , της κεφαλής και τραχήλου. 

 

Με τι συγκεκριμένα ασχολείστε εσείς;

 

Έχω ασχοληθεί πολύ με τον καρκίνο του μαστού, αλλά και τον καρκίνο του πνεύμονα σε ανθρώπους, αλλά και με διάφορα μοντέλα όγκων σε ποντίκια. Αυτή την περίοδο η έρευνα που διεξάγεται στο ΚΑΑΚ αφορά στον καρκίνο του προστάτη. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εντοπίσουμε κάποιους βιοδείκτες σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη. Οι βιοδείκτες είναι ουσίες/ μόρια που παράγονται από φυσιολογικά ή καρκινικά κύτταρα και εντοπίζονται σε βιολογικά υγρά ή/και σε ιστούς και υποδεικνύουν μια φυσιολογική ή παθολογική κατάσταση. Οι βιοδείκτες είναι χρήσιμοι για τη διάγνωση του καρκίνου, την πρόγνωση (πως θα εξελιχθεί η νόσος), την πρόβλεψη (ανταπόκριση στην θεραπεία) αλλά και την παρακολούθηση των ασθενών. Ο καρκίνος δεν είναι μία ασθένεια. Στην πραγματικότητα είναι μια ομάδα ασθενειών με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, αλλά και εντελώς διαφορετικά ανάλογα με το όργανο που προσβάλλει, τον τύπο κυττάρου από το οποίο προέρχεται, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά υποκατηγοριών ανάλογα με το γονιδιακό προφίλ κάθε καρκινικού κυττάρου. Κάθε τύπος καρκίνου είναι και μια διαφορετική ασθένεια που χρειάζεται μια διαφορετική αντιμετώπιση, που και αυτή με τη σειρά της εξαρτάται από πολλά άλλα χαρακτηριστικά του νοσούντος. Χαρακτηρίζεται, λοιπόν, ο καρκίνος από μεγάλη ετερογένεια και συνεπώς η ανακάλυψη νέων βιοδεικτών θα βοηθήσει στη διαλεύκανση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της νόσου κάθε ασθενούς. 

 

Σε τι θα βοηθήσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς σας τον άνθρωπο;

 

Ο στόχος μας είναι ουσιαστικά με βάση κάποια κοινά «στοιχεία» που χαρακτηρίζουν τον κάθε ασθενή, ως προς α) την νόσο (π.χ. στάδιο νόσου, βαθμό κακοήθειας και άλλα κλινικοπαθολογικά χαρακτηριστικά) β) το ανοσολογικό προφίλ του (διερευνώντας συγκεκριμένους υποπληθυσμούς κυττάρων στο αίμα), 3) τα επίπεδα συγκεκριμένων μορίων που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τον καρκίνο και τέλος 4) την ανίχνευση μεταλλάξεων, να δημιουργήσουμε μία χαρακτηριστική «υπογραφή» της νόσου για τον κάθε ασθενή. Αυτό θα οδηγήσει στην κατηγοριοποίηση ασθενών σε συγκεκριμένες ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά συμβάλλοντας στην έγκαιρη και έγκυρη πρόγνωση και αντιμετώπιση της νόσου, εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας και αποφυγή της υπερθεραπείας (overtreatment), μη κατάλληλων θεραπευτικών προσεγγίσεων δηλαδή που οδηγούν σε ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

 

Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε σωστού ερευνητή

Ας αρχίσουμε από τα βασικά! Πρέπει κανείς να έχει το μεράκι να ασχοληθεί με την έρευνα, να το αγαπάει. Στη συνέχεια θα πρέπει να διαθέτει συνδυαστική σκέψη και φαντασία. Προφανώς να είναι αμερόληπτος και να ακολουθεί τους κανόνες δεοντολογίας. Επίσης, επειδή η δουλειά του ερευνητή είναι αρκετά μοναχική θα πρέπει κανείς να είναι οπλισμένος με υπομονή και επιμονή και θα πρέπει να είναι διατεθειμένος να «θυσιάσει» αρκετά πράγματα από την προσωπική/κοινωνική του ζωή καθώς δεν υπάρχει ωράριο. Τέλος θα πρέπει να μπορεί να διαχειρίζεται τις αποτυχίες γιατί είναι πολύ περισσότερες από τις επιτυχίες. 

 

Η άποψη σας για τη φυγή των νέων επιστημών στο εξωτερικό

Δε νομίζω ότι όλοι εμείς που σπουδάσαμε στα ελληνικά πανεπιστήμια είχαμε στο μυαλό μας να πάρουμε το πτυχίο μας και να φύγουμε στο εξωτερικό. Ολοκληρώνοντας όμως τις σπουδές μας και φτάνοντας στο κρίσιμο σημείο “Και τώρα τι;” ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα. Πολύ λίγες θέσεις εργασίας και ειδικά στον τομέα της έρευνας. Έτσι λοιπόν το εξωτερικό φαντάζει μια καλή ή αν όχι η μόνη λύση, καθώς η συνέχιση των σπουδών και η επαγγελματική αποκατάσταση είναι ευκολότερη από την Ελλάδα. Να σας αναφέρω εδώ, έχοντας κι εγώ δουλέψει σε ένα πολύ καλό εργαστήριο της Αμερικής του National Institutes of Health, πως το επίπεδο των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό είναι πολύ υψηλό και οι Έλληνες επιστήμονες έχουν πολύ «καλό όνομα», καθώς έχουμε λάβει πολύ καλή εκπαίδευση στο πανεπιστήμιο και ταυτόχρονα είμαστε πολύ εργατικοί και επίμονοι. Έλληνες ερευνητές διαπρέπουν στο εξωτερικό, ωστόσο θεωρώ ότι η πλειοψηφία αυτών αν είχε την επιλογή θα επέστρεφε στην Ελλάδα και θα προσπαθούσε να βοηθήσει ώστε να αναπτυχθεί η έρευνα στην χώρα μας, έχοντας της εμπειρία του εξωτερικού και εφαρμόζοντας την τεχνογνωσία που διαθέτει. 

 

Κλείνοντας τι θα θέλατε να πείτε στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με την έρευνα;

Το δικό μου προσωπικό παράδειγμα: είμαι γιος οικοδόμου. Οι γονείς μου με στήριζαν πάντα, ούτε δύσκολα παιδικά χρόνια, αλλά ούτε και μεγαλεία. Είχα ένα όνειρο που μόνο με διάβασμα μπορούσα να το πραγματοποιήσω. Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου και μετά είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω και να εκπαιδευτώ και σε εργαστήρια του εξωτερικού. Ο αγώνας για την έρευνα στον τομέα του καρκίνου, δεν είναι εύκολος. Αγώνας όμως! Εγώ ακολούθησα το όνειρο μου κι είμαι εδώ και προσπαθώ, αυτό να ξέρουν όλα τα νέα παιδιά. Όλα γίνονται με θέληση και σκληρή δουλειά. Θα τους συμβούλευα να ακολουθήσουν το όνειρο τους!

Ευχαριστώ πολύ τον Σωτήρη και του εύχομαι να έχει ένα λαμπρό μέλλον, γιατί το αξίζει.