Η Αγγελική Μπούλιαρη προτείνει:ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ

Εκπαιδευτικός- Συγγραφέας

 

 

Συγγραφέας: ΑΡΘΟΥΡ ΚΑΙΣΤΛΕΡ

Τίτλος πρωτοτύπου: DARKNESS AT NOON (Σκοτεινιά το μεσημέρι)

Πρώτη έκδοση: 1940

Απόδοση στα Ελληνικά: ΒΑΣ. Λ. ΚΑΖΑΝΤΖΗΣ

Σελίδες: 243

Εκδόσεις: ΚΑΚΤΟΣ, 1974, 1991

«Το “Μηδέν και το Άπειρο” έχει ως κεντρικό θέμα τις μεγάλες διαγραφές της σταλινικής περιόδου στη Σοβιετική Ένωση και τις δίκες της Μόσχας. Παρά την ιδιαιτερότητα του θέματος, είναι ένα βιβλίο που δεν καταδικάζει και δεν αφορίζει πρόσωπα και καταστάσεις. Αντίθετα, αφήνει τον αναγνώστη να τριγυρίσει μόνος του στα μονοπάτια της ιστορίας, να σκεφτεί και να αναρωτηθεί, να διαβάσει μέσα από πολλαπλές αναγνώσεις τις διαδρομές της ιστορίας. … Ένα εξαιρετικό βιβλίο που αναδεικνύει τις παγίδες της οχύρωσης πίσω από την ιδεολογία, τη δύσκολη επιλογή της ισορροπίας ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, ανάμεσα στο κόμμα και την κοινωνία.» (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Ρουμπάσωφ, υψηλά ιστάμενος στην κομματική εξουσία, αντιλαμβάνεται πως έχει έρθει και γι’ αυτόν η ώρα της πτώσης και του τέλους. Μετά την πρώτη φορά που συνελήφθη, βλέπει συνέχεια τον ίδιο εφιάλτη: Άντρες του Λαϊκού Κομισαριάτου έχουν έρθει για να τον συλλάβουν και βροντοχτυπούν την πόρτα του, ενώ εκείνος προσπαθεί να φορέσει τη ρόμπα του αλλά δεν το καταφέρνει, επειδή το ένα μανίκι είναι γυρισμένο ανάποδα. Μέχρι που ο εφιάλτης γίνεται πραγματικότητα, και ο Ρουμπάσωφ οδηγείται στη φυλακή ως «εχθρός του λαού», κατατρεγμένος από τους πρώην συντρόφους του.

Εκεί, όταν δεν ανακρίνεται, κάνει τον απολογισμό της ζωής του και της διαδρομής που ακολούθησε, θέτοντας πολιτικά και  φιλοσοφικά ερωτήματα, γύρω από τον ρόλο του ατόμου μέσα στις συλλογικές δομές, την ευθύνη του κομματικού μηχανισμού απέναντι στην κοινωνία, τη δυνατότητα της κριτικής και της αναθεώρησης πολιτικών και στρατηγικών, αλλά και την έννοια της συνθηκολόγησης με τους αντιπάλους. Υπήρχε διαφορετικός δρόμος ή μήπως η ατομική γνώμη έπρεπε να “χαθεί” μέσα στις αλλαγές της ιστορίας; Τι ήταν η Επανάσταση (1917); Γιατί έγινε; Πέτυχε τους στόχους της; Πού ήταν, επιτέλους, η Γη της Επαγγελίας; Υπάρχει, τάχα, τέτοια Γη για την περιπλανώμενη ράτσα των ανθρώπων;Αναρωτιέται αν η αρετή ενδιαφέρει την ιστορία, αν το ψέμα εξυπηρετεί περισσότερο από την αλήθεια, αν είναι σωστή η ατιμωρησία των εγκλημάτων και αν είναι εφικτή η πρόληψη των σφαλμάτων. Τον προβληματίζουν οι έννοιες της δικαιοσύνης και της ισότητας, καθώς και η φύση και δομή της εξουσίας. Συνειδητοποιεί πως δεν πιστεύει πλέον στο δικό του αλάθητο και γι’ αυτό το λόγο είναι χαμένος…

Η γνώμη μου: Συναρπαστικό, πρωτίστως πολιτικό, αλλά και φιλοσοφικό-κοινωνικό βιβλίο, που εξετάζει κυρίως τη φύση, τη δομή και τους μηχανισμούς άσκησης της εξουσίας, η οποία καταφέρνει να μετατρέψει τον ποντικό σε γάτα, τον θύτη σε θύμα, τον κατώτερο ιεραρχικά σε ανώτερο, τον φίλο σε εχθρό και τον αγαπημένο σε προδότη…
Ένα από τα σημαντικότερα «βιβλία ιδεών» για αναγνώστες με ελεύθερο μυαλό που αγαπούν την ιστορία και την έρευνα των γεγονότων και της ανθρώπινης φύσης.