Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ-ΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ!

Η παιδική εργασία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο ευτυχώς, έχει φθίνουσα πορεία ανά τους αιώνες. Τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής εργασίας εμφανίζονται τον 19ο αιώνα και σήμερα στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι αρκετά μικρό.
Βέβαια, σ’ αυτό που όλοι συμφωνούν, είναι πως έστω και ένα εργαζόμενο παιδί είναι ανθρώπινη αποτυχία. Ας ελπίσουμε πως κάποια στιγμή, κανένας εργασιακός τομέας δεν θα απασχολεί ανήλικους εργάτες και πως η εκπαίδευση θα είναι προτεραιότητα για όλα τα παιδιά.

Χαρακτηριστικό της περιόδου των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα ήταν η αντίληψη πως το παιδί δεν διαφέρει σε τίποτα από τον ενήλικα και αντιμετωπίζονταν ως μέσο για την αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος. Χαρακτηριστικά «Στα 1920, οι κάτω των 18 ετών αποτελούσαν το 25,95% της εργατικής δύναμης στη βιομηχανία και βιοτεχνία, με ποσοστά που κυμαίνονταν από 49,13% στη ραφή ενδυμάτων έως 9,87% στην παραγωγή ενέργειας. Στα 1928, η συμμετοχή των ανηλίκων ανέβηκε στο 30,48%, ενώ στην απογραφή του 1930, σε σύνολο 261.057 εργαζομένων σε βιομηχανικές επιχειρήσεις, βρέθηκαν 11.096 παιδιά κάτω των 14 ετών, εκ των οποίων τα 2.833 κορίτσια και 70.617 έφηβοι, 15-19 ετών, εκ των οποίων 21.605 ήταν κοπέλες. Ο μεγαλύτερος βιομηχανικός κλάδος με παράδοση στην παιδική εργασία ήταν η κλωστοϋφαντουργία. Το 1928, στα νηματουργεία του Πειραιά εργάζονταν 4.000 παιδιά» ( «Οι παίδες δεν επλάσθησαν απλώς προς το παίζειν, αλλ’ ενωρίς πρέπει να κερδίσωσιν τον επιούσιον αυτών άρτον» Ανώνυμος, «Εργατικοί παίδες», Οικονομική Επιθεώρησις, φ.17, 1874, σ. 194).

Στην Αθήνα του 19ου αιώνα ένα φαινόμενο της εποχής ήταν οι λούστροι. Νεαροί, συνήθως από τη Μεγαλόπολη, έδιναν τα κέρδη τους στον «αρχηγό», το άτομο που τα είχε νοικιάσει από τους γονείς τους. Οι λούστροι ήταν συνήθως και «ταχυδρόμοι» για σημειώματα και ερωτικά ραβασάκια. Έξω από τα γήπεδα τα κορίτσια πουλούσαν αθλητικές εφημερίδες, στα καφενεία δούλευαν μικρά αγόρια συνήθως ξυπόλητα, παιδιά μικροπωλητές, ανειδίκευτοι εργάτες. Παιδιά σε όποια δουλειά μπορούσε να προσφέρει μεροκάματο χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις, σε μία περίοδο που οι οικογένειες τα έβγαζαν δύσκολα πέρα.

Ευτυχώς, τα στοιχεία των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν μια φθίνουσα πορεία. Το 2011 ο αριθμός των εργαζομένων ηλικίας 15-18 ετών ανερχόταν σε 8.886. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο εκτίμησε πως το 70% των μαθητών που διακόπτουν το σχολείο εισέρχονται με κάποιο τρόπο στην αγορά εργασίας. Παλαιότερη έρευνα της Unicef είχε δείξει πως τα ποσοστά παιδικής εργασίας αλλοδαπών και ελληνόπουλων δεν διέφεραν σχεδόν καθόλου.

Η φθίνουσα πορεία της παιδικής εκμετάλλευσης επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της Unicef του 2014 (τα πιο πρόσφατα στοιχεία). Το 2013, το ποσοστό των εργαζόμενων παιδιών ανερχόταν σε 1,4% ή 6.430 παιδιά. Τα περισσότερα οικονομικά ενεργά παιδιά βρίσκονται στην Αττική (23,7%), στη Θεσσαλία (13,6%), στην Κεντρική Μακεδονία (12,9%) και στη Στερεά Ελλάδα (9,2%). Η οικονομική κρίση έχει παίξει σημαντικό ρόλο σ’ αυτά τα ποσοστά.

Η Πρόεδρος του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Μυρσίνη Ζορμπά, αναφέρει χαρακτηριστικά «Μπορεί, όμως, στην αγροτική οικογένεια, ή σε χώρες του νότου οι οποίες είναι πιο φτωχές, τα παιδιά να είναι βοηθητικά πάρα πολύ ή να βρίσκονται στο δρόμο με γονείς που δεν είναι σε θέση να τα θρέψουν και να τα φροντίσουν. Βέβαια σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι οι Ρομά, εκεί το ποσοστό είναι πραγματικά πολύ μεγάλο. Δεν μιλάμε, όμως, για μία κανονική εργασία, αλλά για μορφές ευκαιριακής απασχόλησης οι οποίες φέρνουν ένα μικρό εισόδημα σε μια οικογένεια που βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Όπως το να σπρώχνουν τα παιδιά στην επαιτεία, να καθαρίζουν τζάμια, να πουλούν λουλούδια το βράδυ, ή και να βοηθούν σε αγροτικές δουλειές ή στη λάντζα, αν για παράδειγμα η οικογένεια έχει ένα εστιατόριο».

Σε μέτρηση που πραγματοποιήθηκε στις 31 Μαΐου του 2016, συνολικά 2.840 ανήλικοι εγγράφηκαν ως άνεργοι στον ΟΑΕΔ και πρόκειται για ανηλίκους που έχουν ζητήσει να ενταχθούν σε προγράμματα, αναζητούν εργασία ή/και κατάρτιση. Αξίζει να σημειωθεί πως για να δουλέψει κάποιος ανήλικος στην Ελλάδα πρέπει να διαθέτει βιβλιάριο εργασίας, να κάνει εγγραφή στον ΟΑΕΔ, να ενημερωθεί για τα εργασιακά του δικαιώματα, καθώς και για τα διαθέσιμα προγράμματα.

Ο μόνος τρόπος να εξαλειφθεί εντελώς η παιδική εργασία είναι η κρατική μέριμνα. Η εξάλειψη της ανεργίας στους ενήλικες δεν θα δίνει περιθώρια, ούτε και θα καθιστά αναγκαία την παιδική εργασία και εκμετάλλευση σε κανένα εργασιακό τομέα.

www.haniotika-nea.gr

mothersblog.com

tanea.gr