Γιούρι Λιουμπίμοφ (1917 – 2014)
Σπουδαίος Ρώσος θεατράνθρωπος, ιδρυτής του διεθνούς φήμης θεάτρου «Τανγκάκα», που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά του σοβιετικού θεάτρου τη δεκαετία του ‘60.
Ο νεαρός Γιούρι σπούδασε στο Ινστιτούτο Ενέργειας της Μόσχας, αλλά γρήγορα τον κέρδισε το θέατρο. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός κοντά στον μεγάλο θεατράνθρωπο Μιχαήλ Τσέχοφ, ανιψιό του θεατρικού συγγραφέα Άντον Τσέχοφ, και γνώρισε προσωπικότητες του καλλιτεχνικού χώρου, όπως τον σκηνοθέτη και ιμπρεσάριο Βσέβολοντ Μέγερχολντ, τον συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς και τον λογοτέχνη Νικολάι Έρντμαν.
Μετά τη θητεία του στον Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συνεργάστηκε με το θέατρο «Βαχντάγκοφ» της Μόσχας και το 1959 ξεκίνησε τη σκηνοθετική του πορεία. Το 1964 ίδρυσε τον δικό του θίασο, που πήρε το όνομά του από την πλατεία Ταγκάνκα της Μόσχα, όπου βρισκόταν η θεατρική στέγη του. Με πρωταγωνιστές τους σπουδαίους ηθοποιούς Βλαντιμίρ Βισότσκι και Άλα Ντεμίντοβα, το «Τανγκάκα» τάραξε τα λιμνάζοντα ύδατα του σοβιετικού θεάτρου, με παραστάσεις, όπως ο «Άμλετ» του Σέξπιρ (1971) και η διασκευή του μυθιστορήματος του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ «Ο Μετρ και η Μαργαρίτα» (1977).
Ο Λιουμπίμοφ με το «Τανγκάνκα» δημιούργησε όχι απλώς ένα θεατρικό θίασο, αλλά μία νέα αντίληψη για το θέατρο. Ήταν ένα θέατρο ιδεών, ικανό να διερευνήσει τις κοινωνικές διαδικασίες και τις φιλοσοφικές βάσεις της ζωής, να είναι ταυτόχρονα επικριτικό και πνευματικός οδηγός. Κάθε πρεμιέρα στην «Ταγκάνκα» γινόταν όχι μόνο θεατρικό, αλλά και κοινωνικό γεγονός. Ο Λιουμπίμοφ το επεδίωκε αυτό σχεδόν προκαλώντας το θεατή να αφομοιώνει ενεργά τα μηνύματα και να γίνεται συμμέτοχος. Ο ίδιος αρνιόταν ότι κάνει πολιτικό θέατρο.
Η θεατρική δράση του Λιουμπίμοφ έφερε και την αντίδραση του αρτηριοσκληρωτικού σοβιετικού καθεστώτος. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι παραστάσεις του «Τανγκάνκα» απαγορεύτηκαν και το 1984 αφαιρέθηκε η σοβιετική υπηκοότητα από τον Λιουμπίμοφ. Μέχρι το 1989, οπότε επέστρεψε στη Μόσχα χάρη στην «περεστρόικα» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δούλεψε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου είχε χτίσει σπουδαίο όνομα.
Τον Ιούνιο του 2011 οι ηθοποιοί του θιάσου του αρνήθηκαν να συνεχίσουν τις πρόβες του έργου του Μπρεχτ «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν», αν δεν τους καταβάλλονταν τα δεδουλευμένα τους. Ο Λιουμπίμοφ τούς κατηγόρησε ότι ενδιαφέρονται πιο πολύ για τα λεφτά και λιγότερο για τη δουλειά τους κι εγκατέλειψε το δημιούργημά του. Τον Ιούνιο του 2013 σκηνοθέτησε για το θέατρο Μπολσόι την όπερα του Αλεξάντερ Μποροντίν «Πρίγκηπας Ιγκόρ», που έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους φίλους του λυρικού θεάτρου.
Ο Γιούρι Λιουμπίμοφ έπαιξε σε 37 θεατρικά και 17 ταινίες ως ηθοποιός και ανέβασε πάνω από 100 θεατρικά έργα ως σκηνοθέτης. Πέθανε στις 5 Οκτωβρίου2014 στην κλινική Μπότκιν της Μόσχας, όπου νοσηλευόταν με καρδιακό πρόβλημα.
