«Αποχωρώ κι εγώ»: Η ανάρτηση που έχει κατακλύσει το Facebook-Τι πραγματικά ισχύει

Τι συμβαίνει με αυτήν την ανάρτηση που βλέπουμε παντού στο  Facebook; Τι ισχύει πραγματικά και τι οδηγεί τους ανθρώπους να την κοινοποιούν;

Αν είστε χρήστης του Facebook είναι σχεδόν αδύνατον να μην έχετε συναντήσει τις τελευταίες μέρες μια ανάρτηση από κάποιον φίλο σας, η οποία ξεκινά εμφατικά με την δήλωση «Αποχωρώ κι εγώ».

Το κείμενο υποτίθεται ότι απαγορεύει στην πλατφόρμα να χρεώσει στους λογαριασμούς συνδρομή 4,99 δολαρίων τον μήνα, όπως και να χρησιμοποιήσει τις φωτογραφίες των χρηστών. Μάλιστα, καλεί τους υπόλοιπους χρήστες να το αντιγράψουν και να το αναρτήσουν και στο δικό τους προφίλ, για να αποτρέψουν την Meta να προβεί σε χρεώσεις ή και εκμετάλλευση των δεδομένων τους.

Πρόκειται για ακόμα ένα παράδειγμα Chain letter (αλυσιδωτά μηνύματα), τα οποία φυσικά δεν έχουν καμία βάση και καμία ισχύ και φυσικά δεν μπορούν να… αναβαθμίσουν το σύστημα, όπως αναφέρει το κείμενο.

Η ανάρτηση

Το κείμενο που συναντάμε στις περισσότερες αναρτήσεις αναφέρει:

«Αποχωρώ κι εγώ !!!

Τώρα λοιπόν το κάνουν, μόλις ανακοινώθηκε στο Channel 4 News.

Το Facebook χρεώνει όλους τους χρήστες από την Δευτέρα. Μπορείτε να κάνετε μια εξαίρεση κάνοντας αυτό.

Κρατήστε το δάχτυλό σας πάνω από αυτό το μήνυμα και αντιγράψτε το.

Δεν μπορεί να κοινοποιηθεί. Δεν δίνω άδεια στο Facebook να χρεώνει $4.99 το μήνα στον λογαριασμό μου επίσης.

Όλες οι φωτογραφίες μου είναι ιδιοκτησία μου και ΟΧΙ του Facebook !!!

Εξαίρεση Ειδικές ευχαριστίες για αυτές τις νομικές συμβουλές… και στον Nicky Freeling που δημοσίευσε αυτές τις πληροφορίες:

“Λόγω του γεγονότος ότι όλοι σιγά-σιγά παίρνουν αεροπειρατεία, ναι δεν τους χακάρουν, κλέβουν τους λογαριασμούς μας, ακόμα περισσότερο τώρα …

Σε περίπτωση Ειδοποίησης: Ένας δικηγόρος μας συμβούλεψε να δημοσιεύσουμε αυτό.

Η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής μπορεί να τιμωρηθεί από τον νόμο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το Facebook Meta είναι πλέον δημόσιος φορέας.

Όλα τα μέλη πρέπει να δημοσιεύσουν ένα σημείωμα σαν αυτό. Εάν δεν δημοσιεύσετε μια δήλωση τουλάχιστον μία φορά, θα γίνει τεχνικά κατανοητό ότι επιτρέπετε τη χρήση των φωτογραφιών σας, καθώς και τις πληροφορίες που περιέχονται στις ενημερώσεις κατάστασης του προφίλ σας.”

“Δηλώνω εδώ ότι δεν δίνω το  Facebook Meta την άδεια μου να χρησιμοποιήσει κάποια από τα Προσωπικά μου Δεδομένα η’ Φωτογραφίες”

Κάνετε αντιγραφή και επικόλληση, μην κοινοποιήσετε.

Λαμβάνω περισσότερες δημοσιεύσεις διαφημίσεων πωλήσεων από ό,τι δημοσιεύσεις φίλων.

 Κρατήστε το δάχτυλό σας οπουδήποτε σε αυτή τη δημοσίευση και κάντε κλικ ′′αντιγραφή′′.

Πηγαίνετε στη σελίδα σας που λέει “Τι σκέφτεστε.

 ” Χτύπα το δάχτυλό σου οπουδήποτε στο κενό πεδίο.

Κλικ επικόλληση. Αυτό αναβαθμίζει το σύστημα».

Τα Chain letters

Το φαινόμενο των μαζικών αλυσιδωτών δημοσιεύσεων (Chain letter ή Chain Mail) με αντιγραφή και επικόλληση ενός πολύ συγκεκριμένου κειμένου δεν είναι καθόλου καινούργιο φαινόμενο, αλλά υπάρχει πολύ πριν την διάδοση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Συνήθως αποστέλλονται μέσω ηλεκτρονικών ταχυδρομείων (ειδικά πριν από την έλευση των social media), ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης ή γραπτών μηνυμάτων. Πρόκειται για μηνύματα τα οποία παροτρύνουν τον παραλήπτη να δημιουργήσει αντίγραφά του και να τα στείλει σε άλλους χρήστες. Συνήθως τα μηνύματα που περιλαμβάνονται στα Chain letter αποσκοπούν στη συναισθηματική χειραγώγηση του δέκτη, σε πυραμιδικά σχήματα γρήγορου πλουτισμού ή στην εκμετάλλευση των δεισιδαιμονιών του κοινού. Κείμενα σαν το συγκεκριμένο, που δήθεν προστατεύουν τον χρήστη από κάποια επερχόμενη δράση της πλατφόρμας, επίσης δεν είναι νέα, καθώς τέτοια μηνύματα κυκλοφορούν ανά διαστήματα για χρόνια.  Οι αναρτήσεις όπως αυτή είναι φανερό ότι δεν έχουν κάποιο κέρδος -οικονομικό ή διαφημιστικό- γι’ αυτόν που τις ξεκίνησε (ο οποίος φυσικά είναι αδύνατο να βρεθεί ποιος είναι) οπότε είναι απορίας άξιο ποιος μπορεί να είναι λόγος που κάποιος θέλησε να ξεκινήσει ένα τέτοιο Chain letter. Ίσως πρόκειται για κάποιον που έχει και ο ίδιος άγνοια και πραγματικά πιστεύει ότι μπορεί να ισχύουν όσα λέει. Κάτι τέτοιο όμως μοιάζει μάλλον απίθανο. Ίσως πρόκειται για ένα κοινωνικό πείραμα που έχει σκοπό να μάθει περισσότερα για τη δύναμη της χειραγώγησης και της ευπιστίας στον άνθρωπο ή πολύ απλά αποτελεί ένα μάλλον κακόγουστο αστείο από κάποιον που θέλει να γελάσει με την αφέλεια των άλλων.

Είναι πολύ χαρακτηριστικά ορισμένα κομμάτια του κακομεταφρασμένου αυτού κειμένου για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτή η χειραγώγηση που έχει σκοπό να πείσει τον χρήστη να μπει σε όλη αυτή τη διαδικασία να αντιγράψει, να επικολλήσει και εν τέλει να δημοσιεύσει αυτό το κείμενο. Αρχικά, το κείμενο τονίζει ότι η είδηση περί χρέωσης ανακοινώθηκε στο Channel 4 News κι έτσι αφού το είπαν στην τηλεόραση, αυτό στο μυαλό των περισσότερων σημαίνει ότι ισχύει (παρόλο που πολλοί μπορεί να μην γνωρίζουν καν ποιο είναι το εν λόγω κανάλι μιας και είναι βρετανικό και όχι ελληνικό).

Επίσης επικαλείται μια αυθεντία –τον Nicky Freeling- ο οποίος έδωσε νομικές συμβουλές για τη σύνταξη αυτού του μηνύματος. Έτσι, παρόλο που προφανώς κανείς δεν ξέρει τον Nicky Freeling, η ανάμειξή του στο μήνυμα δημιουργεί στους χρήστες μια αίσθηση εμπιστοσύνης αφού υποτίθεται ότι είναι δικηγόρος. Ο αρχικός συντάκτης του μηνύματος είναι σίγουρος ότι κανείς δεν θα αναρωτηθεί ποιος είναι ο Nicky Freeling, όπως και γίνεται. Με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορεί κανείς να δει ότι το πρώτο αποτέλεσμα που έρχεται στον ιστό για τον εν λόγω άνθρωπο είναι ένα μέλος του δημοτικού συμβουλίου στο Ίσλινγκτον της Βρετανίας, ο οποίος μάλιστα είναι επικεφαλής του τμήματος εργοδοσίας. Αν δεν έχει ξεκινήσει ο ίδιος το μήνυμα, είναι μάλλον απίθανο να έδωσε νομικές συμβουλές και να ενεπλάκη σε αυτό. Επίσης, ο Νίκολας Φρίλινγκ (Nicolas Freeling) ήταν ένας διάσημος Βρετανός συγγραφέας της σειράς αστυνομικών μυθιστορημάτων «Van der Valk», η οποία έχει μεταφερθεί και στην τηλεόραση (όχι όμως από το Channel 4, αλλά από το δίκτυο ITV!).

Παράλληλα, το κείμενο αναφέρει: «ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το Facebook Meta είναι πλέον δημόσιος φορέας» κάτι που δεν πηγάζει από πουθενά αφού το Meta είναι μια ξεκάθαρα ιδιωτική επιχείρηση. Φυσικά επαναλαμβάνει δύο φορές τον τρόπο που μπορείς να αντιγράψεις-επικολλήσεις το κείμενο, ώστε να σιγουρέψει ότι και ο πλέον αδαής θα μπορέσει να το κάνει.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ανάρτηση του ειδικού σε θέματα ασφάλειας διαδικτύου από την Κύπρο (και εκεί το εν λόγω μήνυμα έχει κατακλύσει το Facebook), Nτίνου Παστού, ο οποίος σχολιάζει τους παράγοντες που οδηγούν τους ανθρώπους να δημοσιεύουν τέτοιες αναρτήσεις.

Αυτούσια η ανάρτηση του:

«Όσοι μοιράζονται δημοσιεύσεις όπως το μήνυμα αλυσίδας για την ιδιωτικότητα δεδομένων του Facebook, συνδυάζουν ψυχολογικούς, κοινωνικούς και τεχνολογικούς παράγοντες.

Έλλειψη Κατανόησης:

Στην ψηφιακή εποχή, δεν είναι όλοι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία ή να κατανοούν πώς λειτουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό οδηγεί πολλούς στο να πιστεύουν ότι τέτοιες δημοσιεύσεις μπορούν πραγματικά να επηρεάσουν τις πολιτικές ιδιωτικότητας δεδομένων ή να παρέχουν κάποια μορφή προστασίας.

Φόβος του Να Μη Μείνουν Εκτός (FOMO)

Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, ο φόβος του να μην είναι κανείς ενημερωμένος ή να χάσει μια σημαντική ευκαιρία είναι ισχυρός. Μερικοί φοβούνται ότι αν δεν μοιραστούν τέτοιες δημοσιεύσεις, μπορεί να χάσουν μια ευκαιρία να προστατεύσουν τα δεδομένα τους ή να γίνουν μέρος μιας σημαντικής κοινοτικής προσπάθειας.

Εμπιστοσύνη στους Φίλους και την Οικογένεια

Συχνά, οι άνθρωποι εμπιστεύονται περιεχόμενο που μοιράζονται φίλοι και οικογένεια, ακόμα κι αν δεν έχει επιβεβαιωθεί. Η κοινωνική επιβεβαίωση παίζει σημαντικό ρόλο στην απόφαση κάποιου να μοιραστεί μια δημοσίευση.

Επιθυμία να Βοηθήσουν

Πολλοί άνθρωποι μοιράζονται αυτές τις δημοσιεύσεις επειδή πιστεύουν ότι βοηθούν τους άλλους, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι οι πληροφορίες μπορεί να είναι ψευδείς ή απάτη. Η καλή πρόθεση συχνά επικρατεί έναντι της κριτικής σκέψης.

Κοινωνική Επιρροή και Πίεση

Το να βλέπει κανείς πολλούς άλλους να μοιράζονται κάτι μπορεί να δημιουργήσει την αντίληψη ότι πρέπει να είναι σημαντικό ή αληθινό. Η κοινωνική μίμηση και η επιθυμία να ανήκει κανείς σε μια ομάδα επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αυτές οι διαδικασίες ενισχύονται από την ταχύτητα και την ευκολία με την οποία το περιεχόμενο διαδίδεται μέσω των κοινωνικών δικτύων. Η διάδοση τέτοιων μηνυμάτων αλυσίδας είναι επίσης συνδεδεμένη με την ανθρώπινη φύση να ανταποκρίνεται σε αβεβαιότητες και φόβους με τη μοιρασιά “χρήσιμων” συμβουλών ή πληροφοριών, ακόμη και όταν αυτές δεν είναι ακριβείς ή επιβεβαιωμένες.

Το να αναδημοσιεύει κάποιος ένα μήνυμα αλυσίδας απάτη μπορεί να τον καταστήσει επιρρεπή σε άλλες επιθέσεις:

Phishing

Μηνύματα που περιέχουν ύποπτους συνδέσμους μπορεί να είναι προσπάθειες για phishing, όπου οι επιτιθέμενοι επιδιώκουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες.

Κακόβουλο Λογισμικό

Κάποια μηνύματα μπορεί να περιέχουν ή να συνδέουν με λογισμικό που μπορεί να βλάψει τον υπολογιστή ή τη συσκευή του χρήστη.

Άλλες Απάτες

Οι χρήστες μπορεί να γίνουν στόχοι απάτης, όπως απάτες σε προσωπικό μήνυμα ή απάτες μέσω email που εκμεταλλεύονται την εμπιστοσύνη τους.

Κοινωνική Μηχανική

Αυτές οι επιθέσεις περιλαμβάνουν τη χρήση ψυχολογικών τακτικών για την απόκτηση εμπιστευτικών πληροφοριών ή την παραπλάνηση των χρηστών. Άτομα που είναι επιρρεπείς είναι εύκολη λεία.

Είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί με τις πληροφορίες που μοιραζόμαστε και να αποφεύγουμε την αναδημοσίευση περιεχομένου που φαίνεται ύποπτο ή αναξιόπιστο.

Συνοψίζοντας, είναι ένας συνδυασμός παραπληροφόρησης,
εμπιστοσύνης σε προσωπικά δίκτυα, κοινωνικής επιρροής και μερικές φορές
περιορισμένης ψηφιακής γνώσης που οδηγεί τους ανθρώπους να μοιράζονται αυτού
του είδους τις δημοσιεύσεις».

Τι ισχύει με τη «συνδρομή» στη Meta

Πάντως, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι αναρτήσεις στην πλατφόρμα στις οποίες ο χρήστης κάνει κάποια «υπεύθυνη δήλωση» δεν γίνεται να αποτελέσουν δεσμευτικά νομικά έγγραφα. Οι όροι πάνω στους οποίους βασίζεται η σχέση του χρήστη με την πλατφόρμα βασίζονται σε όσα κάνει αποδεκτά ο πρώτος στην εγγραφή του στο Facebook, όταν χρειάζεται να κάνει αποδεκτούς τους όρους χρήσης για να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του Facebook. Εννοείται ότι ο χρήστης δεν έχει κανένα δικαίωμα να θέσει ή να τροποποιήσει αυτός τους όρους-απλώς αποδέχεται ή όχι αυτούς που η πλατφόρμα θεωρεί απαραίτητους για να λειτουργεί ομαλά. Αντίστοιχα, όταν κάποιοι όροι μεταβάλλονται, η πλατφόρμα θα ζητήσει την συγκατάθεση του χρήστη, αν ο τελευταίος θέλει να συνεχίσει να έχει πρόσβαση σε αυτή, αφού συμμορφωθεί με τους κανόνες της κοινότητας του Facebook.

Στο εν λόγω κείμενο που διαμοιράζεται τις τελευταίες μέρες ο στόχος υποτίθεται πως είναι να απαγορεύσει στο Facebook να χρεώσει τον χρήστη για την πρόσβαση σε αυτό. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν υπάρχει.

Η ανάρτηση αυτή φαίνεται να πυροδοτήθηκε από την απόφαση της Meta (την εταιρία πίσω από το Facebook) να θέσει μια συνδρομή κόστους 9,99€-12,99€ (κι όχι 4,99$ όπως αναφέρεται στον ισχυρισμό) για όποιον χρήστη θέλει να χρησιμοποιεί την πλατφόρμα χωρίς να βλέπει διαφημίσει και χωρίς να συλλέγονται οι πληροφορίες του, ώστε να του προβάλλονται στοχευμένες διαφημίσεις. Ωστόσο ξεκαθαρίζεται ότι η υπηρεσία αυτή δεν είναι υποχρεωτική. Το Facebook δίνει την επιλογή να συνεχιστεί κανονικά η δωρεάν χρήση του για όλους τους χρήστες αλλά με χρήση των πληροφοριών του χρήσtη για διαφημίσεις. Φυσικά αυτό δεν αλλάζει κάτι από αυτά που ξέραμε καθώς ακριβώς αυτό κάνει ως τώρα το Facebook και γι’ αυτό στη ροή εμφανίζονται διαφημίσεις σχετικές με τα ενδιαφέροντά μας. Η απόφαση αυτή λήφθηκε από το Meta ύστερα από τις κυρώσεις που έχει δεχθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για παραβίαση της νομοθεσίας της περί προστασίας προσωπικών δεδομένων (GDPR). Γι’ αυτό άλλωστε η επιλογή υπάρχει και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έρχεται σε συμμόρφωση με τους νέους κανόνες της Ε.Ε.

Η πραγματική ειδοποίηση του Facebook:

Την ίδια στιγμή, στους όρους χρήσης η πλατφόρμα υποστηρίζει πως δεν πουλάει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών σε διαφημιστές, ούτε μοιράζεται μαζί τους προσωπικές πληροφορίες χρηστών που θα μπορούσαν να τους ταυτοποιήσουν (όπως όνομα, ηλεκτρονική διεύθυνση ή άλλους τρόπους επικοινωνίας), εκτός και αν υπάρχει συγκεκριμένη άδεια από τον χρήστη.

Η Meta στέλνει ειδοποίηση σε όλους τους χρήστες των δύο δικτύων της (Facebook-Instagram) για τις επιλογές που έχουν. Το ποσό ανέρχεται στα 9,99 ευρώ το μήνα για όσους πληρώσουν μέσω του browser, ενώ αν κάποιος εγγραφεί μέσω της εφαρμογής σε iOS ή Android , η συνδρομή είναι 12,99 ευρώ τον μήνα λόγω των τελών που επιβάλει η Apple και η Google. Αρχικά, η συνδρομή θα υποστηρίζει linked accounts, δηλαδή τη σύνδεση που μπορεί να κάνει κάποιος μεταξύ του Facebook και του Instagram. Ωστόσο, από την 1η Μαρτίου 2024 κάθε συνδεδεμένος λογαριασμός θα πρέπει να καταβάλλει επιπλέον €6 (μέσω browser) ή επιπλέον €8 (μέσω εφαρμογής) μόνο και μόνο αν δεν θέλει πια να βλέπει διαφημίσεις.

Οποια αλλαγή κι αν κανει παντως το Facebook το σίγουρο είναι οτι σε κάθε περίπτωση μια ανάρτηση στον λογαριασμό σας δεν θα αποτρέψει το Meta να προχωρήσει την οποία απόφαση του…