WWF – Πάρνηθα 10 χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά
Η πυρκαγιά ξεκίνησε από τα Δερβενοχώρια, στη βόρεια πλευρά του όρους, και επεκτάθηκε γρήγορα στις πλαγιές του βουνού. Αρχικά στην επιχείρηση κατάσβεσης συμμετείχαν 40 πυροσβέστες και 16 οχήματα, με την αρωγή 12 συνολικά πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων. Η φωτιά όμως δεν στάθηκε δυνατό να περιορισθεί πριν από το βράδυ, σε μια ώρα που τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης αδυνατούσαν να πετάξουν.
Το επόμενο πρωί (29 Ιουνίου), με τη βοήθεια πλέον και των αεροπορικών μέσων, τα μέτωπα της φωτιάς στο Μπάφι, το Φλαμπούρι και κοντά στις εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας άρχισαν να τίθενται σταδιακά υπό έλεγχο. Σε αυτό το σημείο, ενισχύσεις από τους διπλανούς νομούς, όπως επίσης και 300 στρατιώτες κατέφθασαν σε ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων δυνάμεων, με την τελική δύναμη να αποτελείται από 130 πυροσβέστες, 50 οχήματα και τις στρατιωτικές δυνάμεις. Αξίζει να σημειωθεί πως σημαντική ήταν η συμβολή των ενήλικων στελεχών του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση των οποίων (γνώριζαν πάρα πολύ καλά όλα τα μονοπάτια της Πάρνηθας) οδηγήθηκαν τα πεζοπόρα τμήματα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε δύσβατες περιοχές για να επιχειρήσουν κατάσβεση. Η συμβολή των προσκόπων εκείνες τις ημέρες ήταν σπουδαία και καθοριστική, μια και οι πυροσβέστες είχαν αυτούς ως οδηγούς στα δύσβατα μονοπάτια του δρυμού.
Τις επόμενες μέρες, στο Σύνταγμα μια βουβή διαμαρτυρία εκφράζει την οργή της για την καταστροφή και τα λάθη που οδήγησαν σε αυτήν. Απαιτούμε να μην ξαναγίνει ποτέ. Απαιτούμε να γίνουν προσπάθειες να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί. Άνθρωποι που ως τότε βλέπαμε την Πάρνηθα απλά σαν κάτι όμορφο και δεδομένο, τώρα είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε δράση.
Το μέλλον της Πάρνηθας
«Οι άνθρωποι θέλουμε να δούμε αποτέλεσμα μέσα σε λίγα χρόνια. Η φύση όμως δεν βιάζεται».
Δέκα χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά, ήδη η Πάρνηθα αναρρώνει και βρίσκει νέες ισορροπίες. Οι άνθρωποι που δουλεύουν και παλεύουν για την προστασία της βλέπουν ένα ζωντανό οικοσύστημα που ‘δοκιμάζει’ και ‘βρίσκει’ λύσεις. Στην ανάκαμψη αυτή, η ανθρώπινη βοήθεια έχει παίξει σημαντικό ρόλο.
Με τη βοήθεια του ανθρώπου, το οικοσύστημα της Πάρνηθας βρίσκει νέες ισορροπίες.
Όμως η αναδάσωση και οι άλλες προσπάθειες για να στηρίξουμε την ανάκαμψη του οικοσυστήματος δεν είναι η μόνη δουλειά που πρέπει να γίνει για την Πάρνηθα σήμερα. Άλλο τόσο σημαντικό είναι να προετοιμαστούμε για το μέλλον και τις νέες προκλήσεις που θα έρθουν.
Ο μηχανισμός δασοπροστασίας της Πάρνηθας, τόσο ο κρατικός, όσο και ο εθελοντικός, έχει προχωρήσει από τον καιρό της μεγάλης πυρκαγιάς. Αρκετά μαθήματα, ειδικά όσον αφορά τον συντονισμό των δυνάμεων και την προετοιμασία για μια απειλή που τελικά δεν ήταν απίθανο να έρθει, έχουν οδηγήσει σε καλύτερη προετοιμασία.
Όμως οι ενδείξεις είναι ότι η νέα πρόκληση, όταν έρθει, μπορεί να είναι μεγαλύτερη από πριν. Ο παράγοντας που αλλάζει τα δεδομένα, είναι η κλιματική αλλαγή. Ήδη, τα σημάδια της είναι εμφανή στον ορεινό όγκο της Πάρνηθας. Βλέπουμε τη χαλέπιο πεύκη να αγγίζει υψόμετρα που παλιότερα, λόγω του ψύχους, δεν άγγιζε. Για την αναγέννηση του ελατοδάσους αυτό είναι καλό νέο, γιατί η χαλέπιος πεύκη μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη σκιά, ως «προδάσος», για να μεγαλώσουν τα μικρά έλατα. Όμως, συνολικά, η κλιματική αλλαγή παρουσιάζει τεράστιες προκλήσεις.
H κλιματική αλλαγή αποτελεί μεγάλη πρόκληση για όλα τα δάση της Ελλάδας και της Μεσογείου συνολικά.
Μια τελευταία επιστημονική έρευνα βρίσκει ότι η Μεσόγειος απειλείται με αύξηση των ακραίων πυρκαγιών κατά 20 με 50% τις επόμενες δεκαετίες ενώ αντίστοιχες μελέτες δείχνουν αύξηση στις ημέρες υψηλής επικινδυνότητας. Η πρόκληση βέβαια δεν αφορά μόνο την Πάρνηθα, αλλά και όλα τα δάση της χώρας. Για να προετοιμαστούμε για τον κίνδυνο αυτό, χρειάζεται να αλλάξει η νοοτροπία στη διαχείριση των δασών μας και να πάρουμε μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Χρειάζεται να δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη των πυρκαγιών και όχι μόνο στον μηχανισμό καταστολής, που πέρα από τρομερά κοστοβόρος, είναι συνήθως ανήμπορος να καταστείλει μια μεγαπυρκαγιά. Η μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη σημαίνει και μεγαλύτερο ενεργό ρόλο για τους πολίτες στην προστασία των δασών μας.
Τα καλά νέα είναι ότι το μέλλον της Πάρνηθας είναι και στα δικά μας χέρια. Ως άνθρωποι που αγαπήσαμε το βουνό, που δεν το εγκαταλείψαμε στη μεγάλη καταστροφή του, που το νιώθουμε σαν δικό μας σπίτι, μπορούμε να παίξουμε καθοριστικό ρόλο στην προστασία του. Είναι δική μας επιλογή να συμμετάσχουμε ενεργά σε μια εθελοντική ομάδα δασοπυρόσβεσης, ή απλά ως επισκέπτες, να τηρούμε τους κανόνες του Δρυμού και να αναφέρουμε τα κακώς κείμενα στις αρμόδιες αρχές. Αυτή η στάση από μέρους μας είναι απαραίτητο λιθαράκι ώστε αυτό το «σπίτι» να μπορέσει να συνεχίσει να μας φιλοξενεί και να μας στηρίζει όλους.
φωτογραφίες : Α. Κανδαράκης / WWF
