Hubble: 34 ετών το τηλεσκόπιο που άλλαξε την οπτική μας για το Σύμπαν
Γενέθλια για το αρχαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο
Στις 24 Απριλίου του 1990 έγινε μια εκτόξευση που έφερε επανάσταση στην αστρονομία και γενικότερα στον τρόπο που βλέπουμε και γνωρίζουμε τον κόσμο του Διαστήματος. Το βάρους 11 τόνων και μήκους 43,5 μέτρων διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εγκατέλειψε την Γη και πήγε και εγκαταστάθηκε σε ένα σημείο 569 χλμ. μακριά από τον πλανήτη μας. Το τηλεσκόπιο της NASA πήρε το όνομα του από τον αστρονόμο Εντουιν Χαμπλ που ανακάλυψε ότι το Σύμπαν επεκτείνεται βάζοντας τα θεμέλια για τη διατύπωση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης. Η κατασκευή και εκτόξευσή του τηλεσκοπίου κόστισε 1,5 δισ. δολάρια.
Είχε σχεδιαστεί με ορίζοντα λειτουργίας τα δέκα έτη όμως η NASA πραγματοποίησε πολλές επανδρωμένες αποστολές επισκευών και αναβαθμίσεων στο τηλεσκόπιο και έτσι συνεχίζει να λειτουργεί απρόσκοπτα μέχρι σήμερα. Η επιτυχής λειτουργία του Hubble οδήγησε στην κατασκευή αρκετών διαστημικών τηλεσκοπίων διαφόρων τύπων με αποκορύφωμα την εκτόξευση πριν από ένα χρόνο του ισχυρότερου και πιο προηγμένου διαστημικού τηλεσκόπιο που κατασκεύασε ο άνθρωπος, το James Webb.
Κάποια από αυτά τα διαστημικά τηλεσκόπια ολοκλήρωσαν την αποστολή τους και δεν λειτουργούν πλέον αλλά το Hubble συνεχίζει να λειτουργεί απρόσκοπτα και να συναγωνίζεται ακόμη και το James Webb καταγράφοντας καθημερινά εντυπωσιακές εικόνες από γωνιά του Σύμπαντος κάνοντας νέες ανακαλύψεις ή ρίχνοντας φως σε διάφορα κοσμικά φαινόμενα.
Το Hubble μεταδίδει κάθε εβδομάδα περί τα 120 GB δεδομένων, ποσότητα που ισοδυναμεί με ένα ράφι γεμάτο βιβλία μήκους ενός χιλιομέτρου. Έχει καταγράψει δεκάδες χιλιάδες εικόνες διαστημικών σωμάτων και φαινομένων και ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο έχουν πραγματοποιήσει με βάση τα δεδομένα που έχει κάνει χιλιάδες ανακαλύψεις και μελέτες. Η αντοχή του Hubble υποχρεώνει τη NASA να αναβάλει συνεχώς την ημερομηνία που θα το βγάλει στη… σύνταξη.
Η εορταστική εικόνα
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η NASA γιορτάζει τα γενέθλια του τηλεσκοπίου δημοσιεύοντας μια από τις εντυπωσιακές εικόνες που έχει καταγράψει το Hubble από το Σύμπαν.
Πρόκειται για μια εικόνα από το νεφέλωμα Messier 76 (M76), που βρίσκεται 3.400 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Περσέα και αποτελεί αγαπημένο στόχο λήψης για τους ερασιτέχνες αστρονόμους. Το M76 ταξινομείται ως πλανητικό νεφέλωμα, ένα διαστελλόμενο κέλυφος από πυρακτωμένα αέρια που εκτοξεύθηκαν από ένα ετοιμοθάνατο ερυθρό γιγάντιο άστρο που καταρρέει σε έναν εξαιρετικά πυκνό και καυτό λευκό νάνο.
Το M76 αποτελείται από έναν δακτύλιο, που φαίνεται στην άκρη του ως κεντρική δομή ράβδου, και δύο λοβούς σε κάθε άνοιγμα του δακτυλίου. Πριν το άστρο σβήσει εκτίναξε το δακτύλιο από αέριο και σκόνη. Ο δακτύλιος πιθανότατα σμιλεύτηκε από τις επιδράσεις του άστρου που κάποτε είχε ένα συνοδό άστρο. Αυτό το υλικό που αποκολλήθηκε, δημιούργησε έναν παχύ δίσκο σκόνης και αερίου κατά μήκος του επιπέδου της τροχιάς του συνοδού αστεριού. Ο υποθετικός συνοδός αστέρας δεν φαίνεται στην εικόνα του Hubble και έτσι θα μπορούσε να έχει καταβροχθιστεί από τον κεντρικό αστέρα. Ο δίσκος θα ήταν η απόδειξη γι’ αυτό το γεγονός.
Ο κύριος αστέρας καταρρέει για να σχηματίσει έναν λευκό νάνο, που μπορεί να φανεί ως μια ακίδα στο κέντρο του νεφελώματος. Αποκομμένοι από τον δίσκο δύο λοβοί θερμού αερίου διαφεύγουν από το πάνω και το κάτω μέρος της «ζώνης» κατά μήκος του άξονα περιστροφής του άστρου που είναι κάθετος στον δίσκο. Η θηριώδης υπεριώδης ακτινοβολία από το πολύ καυτό άστρο προκαλεί τη λάμψη των αερίων: το κόκκινο χρώμα προέρχεται από το άζωτο και το μπλε από το οξυγόνο.
Naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
