Γιατί οι ευφυείς είναι πιο ευτυχισμένοι όταν είναι μόνοι τους;

Σύμφωνα με τον Αϊνστάιν «η μονοτονία και η μοναξιά μιας ήσυχης ζωής, διεγείρει το δημιουργικό μυαλό».

Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ (o 32χρονος δημιουργός τουFacebook) δήλωσε σε συνέντευξή του στους New York Times ότι θεωρεί τον εαυτό του ντροπαλός και εσωστρεφής και κάνει παρέα μόνο με όμοιούς του.

Εξελικτικοί ψυχολόγοι από τη Σιγκαπούρη και το Λονδίνο διαπιστώσαν ότι οι ευφυείς άνθρωποι δυσκολεύονται να συμμετάσχουν στην κοινωνική αλληλεπίδραση, ακόμη και με τους στενούς τους φίλους.

«Τι κάνει ευτυχισμένους τους ανθρώπους σήμερα;» – Πως μετριέται η ευτυχία;

Οι Satoshi Kanazawa του London School of Economics & Political Science, και Norman Li της Διοίκησης Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, ήθελαν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα: «Τι κάνει ευτυχισμένους τους ανθρώπους σήμερα;»

Οι μελετητές υποθέτουν ότι ο τρόπος ζωής των προγόνων μας που ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, αποτελεί το θεμέλιο λίθο της αντίληψης της σημερινής ευτυχίας.

Μελέτησαν λοιπόν 15.000 ανθρώπους, με ηλικίες από 18 έως 28 ετών. Το ζευγάρι διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κατοικούν σε περιοχές που είναι πυκνοκατοικημένες, ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν μικρότερη ικανοποίηση από τη ζωή τους, σε σχέση με εκείνους που κατοικούσαν σε πιο αραιοκατοικημένες περιοχές. Όσο δηλαδή μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα του πληθυσμού, τόσο λιγότερο ευτυχισμένοι ανέφεραν ότι ήταν οι συμμετέχοντες.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η μεγαλύτερη αλληλεπίδραση των ερωτηθέντων με τους στενούς τους φίλους, τους έδινε περισσότερη χαρά.

Εφάρμοσαν λοιπόν την έννοια της «Θεωρίας της ευτυχίας» (The Savanna Theory of Happiness) για να εξηγήσουν τα ευρήματά τους. Τα αποτελέσματα όμως τους εξέπληξαν καθώς οι συσχετισμοί για τους ευφυείς ανθρώπους, αντιστράφηκαν.

Προτιμώ μόνος μου!

Η ομάδα μέτρησε τη νοημοσύνη και την ευφυΐα των ανθρώπων, παρά το γεγονός ότι δεν αποκάλυψαν τα ακριβή επίπεδα του δείκτη νοημοσύνης τους (IQ των ερωτηθέντων). Οι δύο επιστήμονες διαπίστωσαν πως η επίδραση της πυκνότητας του πληθυσμού στην ικανοποίηση από τη ζωή, ήταν πάνω από δύο φορές μεγαλύτερη για τα άτομα με πιο χαμηλό δείκτη νοημοσύνης σε σχέση με τα άτομα με υψηλό IQ.

Στην πραγματικότητα, τα πιο ευφυή άτομα μάλιστα ήταν λιγότερο ικανοποιημένα από τη ζωή τους, όταν αναγκάζονταν να κοινωνικοποιηθούν, ακόμα και με τους πιο στενούς τους φίλους.

Με άλλα λόγια: οι ευφυείς άνθρωποι τείνουν να χρειάζονται περισσότερο χρόνο και απομόνωση. Αν ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο με τους φίλους, αισθάνονται λιγότερο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους.

Η Carol Graham από το Brookings Institution, εμπειρογνώμονας που μελετά τα οικονομικά της ευτυχίας, δίνει την παρακάτω εξήγηση:

«Τα ευρήματα εδώ δείχνουν – και δεν αποτελεί έκπληξη – ότι τα άτομα με μεγαλύτερη ευφυΐα και την ικανότητα να την χρησιμοποιήσουν … είναι λιγότερο πιθανό να ξοδεύουν τόσο πολύ χρόνο στην κοινωνικοποίηση, επειδή επικεντρώνονται σε κάποιους άλλους μακροπρόθεσμους στόχους».

Θα μπορούσε δηλαδή το πιο ευφυές άτομο να προτιμά να περνάει το χρόνο του με το να εξελίξει την επιστήμη του ή τις γνώσεις ή ακόμα και με το να παίρνει μέρος σε οργανώσεις που έχουν όμως στόχους, παρά να νιώθει ότι χάνει το χρόνο του με την κοινωνικοποίηση, που όχι μόνο δεν του προσφέρει τίποτα, εφόσον δεν εξελίσσεται μέσω αυτού του τρόπου, αλλά αντίθετα του βάζει εμπόδιο καθώς κάνει κατάχρηση στον «χρήσιμο» χρόνο του που θα μπορούσε να είναι πολύ πιο δημιουργικός.

Η σχέση με τους προϊστορικούς προγόνους μας

Παρόλα αυτά, η εξήγηση που δίνουν οι Kanazawa και Li στη «θεωρία της ευτυχίας» είναι η ακόλουθη:

Ξεκινούν με την παραδοχή ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίχθηκε για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του τότε πρωτόγονου περιβάλλοντος στην αφρικανική σαβάνα, όπου η πυκνότητα του πληθυσμού ήταν παρόμοια με αυτή του πληθυσμού στην αγροτική Αλάσκα, με λιγότερο από ένα άτομο ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Οι προϊστορικοί πρόγονοί μας που ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, ζούσαν σε μικρές ομάδες των 150 ατόμων, όπου για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν έπρεπε να έχουν μεταξύ τους όσο πιο φιλικές σχέσεις μπορούσαν.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι είναι πιθανό οι ευφυείς άνθρωποι μπορεί να είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τις εξελικτικές αλλαγές του σύγχρονου τρόπου ζωής ζώντας σε μια περιοχή με μεγάλο πληθυσμό, με το να έχει όλο και μικρότερη επίδραση αυτή η πολυκοσμία στη συνολική διάθεση και στην ευημερία τους.

Εν τω μεταξύ, η μελέτη αναφέρει πως καθορίζει την ευτυχία από την άποψη της αυτο-αναφερόμενης ικανοποίησης και όχι από την πιο αντικειμενική αίσθηση της ευημερίας ή της ευτυχίας, μέσα από προτάσεις, όπως για παράδειγμα: «πότε ήταν η τελευταία φορά που το άτομο γέλασε» ή «πόσες φορές θύμωσε την περασμένη εβδομάδα», εφόσον δεν έχει σημασία αυτός ο καθορισμός για την θεωρία τους. Η Savanna Theory of Happiness δεν δεσμεύεται σε συγκεκριμένο ορισμό καθώς είναι συμβατή με οποιαδήποτε λογική αντίληψη της ευτυχίας, με την υποκειμενική ευημερία και ικανοποίηση από τη ζωή.

************

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο British Journal of Psychology τον Μάρτιο του 2016.

Μαρίνα Μόσχα