Φραγμός στις απάτες στο ηλεκτρονικό εμπόριο
Η έγκριση του νέου κανονισμού ήταν το πρώτο βήμα. Σε ένα επόμενο βήμα η Κομισιόν υπόσχεται ότι, το αργότερο ως την άνοιξη του 2018, θα υποβάλει νομοθετική πρόταση ώστε οι ενδιαφερόμενοι να προχωρούν και στη λήψη μέτρων εκτέλεσης μέσω δικαστηρίου. Θεωρητικά άλλωστε, όπως επισημαίνει η αρμόδια επίτροπος Βέρα Γιούροβα «η Ευρώπη έχει, παγκοσμίως, την καλύτερη νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή, η οποία ωστόσο χρειάζεται καλύτερη εφαρμογή»…
Μεταξύ άλλων ο νέος κανονισμός θεσπίζει την αρμοδιότητα των εθνικών αρχών να προσφεύγουν σε ηλεκτρονικά αρχεία και μητρώα για την ανίχνευση αθέμιτων πρακτικών, αλλά και τη δυνατότητα να προχωρούν σε δοκιμαστικές αγορές με «καλυμμένη» ταυτότητα. Όπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος «υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο των ιστότοπων ηλεκτρονικού εμπορίου παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία προστασίας του καταναλωτή. Συνεπώς δεν αρκεί η θεωρητική αναβάθμιση των δυνατοτήτων των εθνικών αρχών που προβλέπει ο νέος κανονισμός. Οφείλουμε στην πράξη να ενισχύσουμε τις δυνατότητες των αρχών, ιδιαίτερα των πλέον ευάλωτων οικονομικά κρατών-μελών της Ένωσης».
Δωμάτια σε… ανύπαρκτα ξενοδοχεία
Μεταξύ άλλων ο νέος κανονισμός προβλέπει πιο αποτελεσματικό έλεγχο στις διασυνοριακές, οικονομικές ροές ώστε οι αρμόδιες αρχές να ιχνηλατούν (trace back) την ταυτότητα των «επιτήδειων». Τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές επισημαίνει και ο Γιασένκο Σελίμοβιτς, Σουηδός ευρωβουλευτής με καταγωγή από τη Βοσνία, ο οποίος μάλιστα αναφέρεται στην προσωπική του εμπειρία. «Είχα κλείσει δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο, για να διαπιστώσω ότι δεν υπήρχε ούτε δωμάτιο, αλλά ούτε καν ξενοδοχείο. Πολλοί από μας έχουν κάνει παρόμοιες εμπειρίες: ψεύτικες ιστοσελίδες πωλούν προϊόντα μαϊμού ή προϊόντα που δεν παραδίδονται ποτέ, ή υπόσχονται μία δωρεάν δοκιμή του προϊόντος για να σου πουν όμως, μετά την παράδοση, ότι πρέπει να πληρώσεις κάτι για το σέρβις. Είναι μεγάλη η λίστα των κρουσμάτων απάτης…»
Πάντως η λογική παραμένει η διακρατική συνεργασία χωρίς άμεση προσφυγή κατά των «επιτήδειων» για καταβολή αποζημίωσης. Σε αυτό το σημείο, αλλά και σε πολλά άλλα, το τελικό κείμενο του νέου κανονισμού δεν ανταποκρίνεται στις αρχικές προσδοκίες, επισημαίνει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων Γιούλια Ρέντα. «Οι καταναλωτές που έχουν πέσει θύματα απάτης δικαιούνται αποζημίωση, δεν μπορεί να αφήσουμε την υπόθεση αυτή στη διακριτική ευχέρεια των επιχειρήσεων», λέει η ευρωβουλευτής των Πρασίνων. «Τα παράνομα έσοδα πρέπει να επιστρέφονται. Αλλά στο σημείο αυτό το αποτέλεσμα του τριλόγου υπολείπονται των στόχων που είχε αρχικά διατυπώσει η Κομισιόν. Πέραν αυτού υπάρχουν μέτρα που μπλοκάρουν το διαδίκτυο ή που παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας και επιπλέον δεν προβλέπεται επαρκής δικαστική εποπτεία».
«Υποβοήθηση, όχι υποκατασταση» των εθνικών αρχών
Ο νέος κανονισμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ μέσα σε δύο χρόνια. Η Κομισιόν υπόσχεται να υποβοηθήσει τις αρμόδιες αρχές, χωρίς όμως να τις υποκαταστήσει. Άλλωστε οι εθνικές κυβερνήσεις παραμένουν ιδιαίτερα ευαίσθητες σε θέματα δικαιοδοσίας. Αδιευκρίνιστος παραμένει ακόμη ο ρόλος των καταναλωτικών οργανώσεων που διεκδικούν το δικαίωμα να προσφεύγουν στα δικαστήρια. Σε κάθε περίπτωση, οι ιστοσελίδες που εφαρμόζουν αθέμιτες πρακτικές θα κλείνουν μόνο με δικαστική απόφαση και όχι με διοικητικά μέτρα.
