Ο παραδοσιακός γάμος στην Ερεσό!

Ο παραδοσιακός γάμος στην Ερεσό διαρκούσε 8 ημέρες. Την πρώτη νύχτα της αρραβώνας έκαναν το γνωστό γλυκό τηγανίτες με μέλι και καρύδα, στο οποίο συμμετείχαν μόνο οι πιο στενοί συγγενείς. Στην πρώτη αυτή επίσκεψη, ο γαμπρός έδινε το λόγο του και κανόνιζαν επίσης την προίκα που θα έδινε η νύφη.
Ύστερα από λίγο χρονικό διάστημα γινόταν η επίσημη αρραβώνα. Εκεί διοργανώνονταν ένα γλέντι όπου καλούσαν αρκετούς συγγενείς και φίλους κι εκείνοι με τη σειρά τους εύχονταν ”η ώρα η καλή”. Τις επόμενες μέρες γίνονταν οι προετοιμασίες του γάμου με την Παρασκευή, το Σάββατο και την Κυριακή να αποτελούν τις τρεις τελευταίες ημέρες.
Τραγούδια του γάμου:
Νυφικάτος
Νύφη μ’ κι αν ήμπες σε μπαχτσέ
κι αν έκοψες λουλούδι
καλά να το μυρίζεσαι
να σε ζηλεύουν ούλοι.
Ω νυφούλα να γεράσεις
και τρισέγγονα να πιάσεις.
Σήμερα άσπρος ουρανός
σήμερα άσπρη μέρα
σήμερα αποχωρίζονται μάνα και θυγατέρα.
Ω νυφούλα ζηλεμένη
παναγιά ζωγραφισμένη.
Της νύφης μας, της νύφης το ματόκλαδο
και του γαμπρού τα κάλλη,
εψές τα ζγωραφίσανε
άγγελοι και δασκάλοι.
Ω νυφούλα ζηλεμένη
παναγιά ζωγραφισμένη.
Τη νύφη μας την είχανε
στην κόλλα διπλωμένη
τώρα την ξεδιπλώσανε
και είναι ζωγραφισμένη.
Σήκω γαμπρέ μου κι άλλαξε
Σήκω γαμπρέ, σήκω γαμπρέ μου κι άλλαξε και βάλε τα χρυσά σου
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Γαμπρός μας ει, γαμπρός μας είναι άξιος καράβι ν’ αρματώσει
ε Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Του καραβιού, του καραβιού την άγκυρα να την μαλαματώσει
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Γαμπρός μας ει, γαμπρός μας είναι ο Ήλιος και η νύφη η Σελήνη,
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Και ο κουμπά, και ο κουμπάρος ξακουστός από τη Μυτιλήνη,
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Σήκω γαμπρέ, σήκω γαμπρέ και φίλησε της μάνας σου το χέρι,
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Γιατί θα πας, γιατί θα πας στην εκκλησιά να κάνεις άλλο ταίρι,
έ, Σμυρνιά μου, χιώτισσα λεμονιά μου.
Η ημέρα της στεφάνωσης
Η ημέρα της στεφάνωσης είναι μία πολύ ξεχωριστή ημέρα για το γαμπρό και τη νύφη.
Οι συγγενείς της νύφης φτιάχνουν ένα μεγάλο μπακλαβά και τον δίνουν στον πατέρα και την μητέρα του γαμπρού με αντάλλαγμα τον ίδιο τον γαμπρό. Αυτοί τότε τον παραδίδουν.
Στη συνέχεια η νύφη αρχίζει να ετοιμάζεται ενώ οι συγγενείς του γαμπρού παίρνουν ένα σνι (μεγάλο ταψί) και μέσα βάζουν ένα κόκκινο πανί. Ακολούθως μπαίνει ο γαμπρός μέσα και αρχίζουν τα βάσανα για να πάρει μια ιδέα για το τι θα ακολουθήσει μετά το γάμο. Οι μπεκιάροι (νέοι ανύπανδροι άντρες) τον σηκώνουν, του βγάζουν τα ρούχα που φοράει και του βάζουν το κουστούμι ανάποδα ανακατεύοντας και τα μαλλιά του. Μετά από αυτή τη διαδικασία του ξαναβγάζουν τα ρούχα και αυτή τη φορά του τα ξαναβάζουν σωστά. Επίσης τον χτενίζουν και του βάζουν κολόνια. Έτσι αμέσως μετά ο γαμπρός παίρνει την ευχή των συγγενών και των φίλων και με τη συνοδεία της μουσικής ξεκινούν για το σπίτι της νύφης. Όταν φτάσουν στο σπίτι της νύφης, ο πατέρας και μερικές φορές και ο αδερφός δίνουν το χέρι της νύφης στο γαμπρό και έτσι φεύγουν για την εκκλησία.
Ακολουθεί η τελετή και ο γαμπρός με τη νύφη ενώνουν τη ζωή τους με τα δεσμά του γάμου.
Μετά από την τελετή παίρνει σειρά η δεξίωση και έτσι τελειώνει αυτή η σπουδαία πράξη που βρίσκει ένα ζευγάρι ενωμένο με την ευλογία του Θεού.
Η ασκνίδα
Η ασκνίδα ή αλλιώς κρεβάτι είναι ένα έθιμο που διατηρείται μέχρι σήμερα, αν και λίγο παραλλαγμένο. Αυτή η γιορτή γίνονταν πριν από το γάμο ενός ζευγαριού.
Ο γαμπρός μαζί με τους συγγενείς πήγαινε στο σπίτι της νύφης με ένα μουλάρι στο οποίο επάνω είχε τα προικιά του.
Μόλις ο γαμπρός έμπαινε στο σπίτι της νύφης πήγαινε και έστρωνε το κρεβάτι της.
Μετά το στρώσιμο του κρεβατιού οι άνθρωποι που βρίσκονταν εκεί, ετοίμαζαν ένα κλαδί πορτοκαλιάς μέσα σ’ ένα κόκκινο πανί και το έδιναν στο γαμπρό να το βάλει πάνω από τα εικονίσματα. Η δουλειά του γαμπρού όμως δεν ήταν τόσο εύκολη καθώς οι συγγενείς και οι φίλοι τον παίδευαν μέχρι να το βάλει σωστά.
Έτσι μετά από άφθονο γλέντι και χορό η τελετή αυτή τελείωνε και ακολουθούσε ο γάμος.
Ο Οβριός
Ο Οβριός είναι ένα έθιμο το οποίο ξεκινάει από τα πολύ παλιά χρόνια και συνεχίζεται ως σήμερα. Το έθιμο αυτό θέλει να μας παρουσιάσει την τιμωρία του Ιούδα από το λαό, διότι πρόδωσε τον Ιησού και καταδίκασε σε θάνατο.
Οι άντρες και τα μικρά αγόρια του χωριού ανέβαιναν στα βουνά του χωριού και έκοβαν τις αστβές (μικροί θάμνοι) της φόρτωναν πάνω στις κρεβατές παλιά ράντζα και τις ξεφόρτωναν κάπου για λίγες μέρες ώστε να ξεραθούν.
Λίγες μέρες πρίν την ανάσταση της ξαναφόρτωναν στις κρεβατές και τις πήγαιναν έξω από τη εκκλησία από την οποία πηγάζει το έθιμο, το Άγιο Κωνσταντίνο. Εκεί τις έκαναν έναν μεγάλο λόφο που στην κορυφή του έβαζαν ένα σκιάχτρο το οποίο συμβόλιζε τον Ιούδα.
Καθώς έφτανε η μέρα της ανάστασης και ο παπάς έλεγε το ‘’Χριστός Ανέστη’’ οι άνθρωποι που βρίσκονταν εκεί έβαζαν φωτιά το λόφο με τις αστβές και άρχιζαν να πετιούνται βεγγαλικά επάνω του.
Έτσι τελειώνει αυτό το έθιμο με το θάνατο του Ιούδα.

(Πηγή περ.Θεοφραστος/φωτ.Α.Μεταξας)