Μέλισσες και μυρμήγκια θα μας δείχνουν τον δρόμο στον Άρη

Η πλοήγηση οπουδήποτε πολύ περισσότερο σε εξωγήινους κόσμους όπως ο Άρης είναι δύσκολη. Πριν καταλάβετε πού να πάτε, πρέπει να μάθετε πού βρίσκεστε. Πρέπει να αποφύγεις μεγάλα εμπόδια και για αυτό πρέπει να σχεδιάσετε την πιο αποτελεσματική διαδρομή. Για να το κάνει ένα ρομπότ ανεξάρτητα όπως αυτά που στέλνουμε στον Άρη χρειάζονται κάμερες υψηλής ευκρίνειας, τεχνολογία λέιζερ lidar και πολλή επεξεργαστική ισχύ.
Τι θα γινόταν αν δινόταν σε ένα έντομο μια τέτοια αποστολή; Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας εγκέφαλος στο μέγεθος μιας κεφαλής καρφίτσας που να έχει επεξεργαστική ισχύ χιλιάδες φορές μικρότερη από την ισχύ του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Αυτή ήταν η εικόνα που οδήγησε μια βρετανική εταιρεία να κατασκευάσει λογισμικό που σκέφτεται σαν έντομο – λογισμικό που, αυτή την εβδομάδα, όπως ανακοινώθηκε, δοκιμάζεται σε ρομπότ για να διαπιστωθεί εάν θα μπορούσε να βοηθήσει στην πλοήγηση στον Άρη. Η Opteran συνεργάζεται με την Airbus για τη βελτίωση της αυτονομίας των ρόβερ του Άρη.

Η κατανόηση και η μετατροπή

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Opteran, μια εταιρεία που ίδρυσε ως εμπορικό βραχίονα το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ κάνει ακριβώς αυτό. Οι ερευνητές της εταιρείας μελετούν τους εγκεφάλους εντόμων και πώς αντιδρούν έντομα όπως οι μέλισσες και τα μυρμήγκια σε νέα περιβάλλοντα τοποθετώντας τα σε προσομοιωτές εικονικής πραγματικότητας ή παρακολουθώντας τα να κινούνται φυσικά έξω χρησιμοποιώντας μικροσκοπικούς αναμεταδότες ραντάρ.

«Τι είναι τα κυκλώματα στον εγκέφαλο; Ποια είναι η ροή πληροφοριών; Τι συμβαίνει στους νευρώνες όταν δείχνετε συγκεκριμένες πληροφορίες;»
Ο στόχος είναι απλός λέει ο Κόουπ στους London Times ο οποίος είναι συνιδρυτής και επικεφαλής τεχνολογίας στην Opteran. «Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το πώς βλέπουν τα έντομα τον κόσμο στα ρομπότ». Σε μια περίοδο που μεγάλο μέρος του κόσμου ενθουσιάζεται με την τεχνητή νοημοσύνη ο Κόουπ αναφέρει ότι κατά μία έννοια προσπαθούν να επιτύχουν το αντίθετο δηλαδή την ανάπτυξη φυσικής νοημοσύνης.

Και ενώ η τεχνητή νοημοσύνη καταβροχθίζει την ισχύ, χρειάζεται terabytes δεδομένων για να μάθει και απαιτεί τεράστιους διακομιστές και τσιπ αιχμής, τα έντομα δεν το κάνουν. Αντί να απαιτούν την παραγωγή ενέργειας μιας μικρής χώρας, τρέφουν το μυαλό τους με μια περιστασιακή γουλιά νέκταρ.
Εφόσον αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι παρόμοιο με κάτι που κάνει ένα έντομο, το Opteran, το οποίο συνεργάζεται με την Airbus, στοιχηματίζει ότι είναι πιο αποτελεσματικό να ακολουθήσουμε την προσέγγιση των εντόμων από το ChatGPT.

«Η εξέλιξη είναι φίλος μας. Αυτό που είναι γραμμένο σε γενετικό κώδικα και εκφράζεται στον εγκέφαλο είναι μια μηχανή ειδικά σχεδιασμένη για να λύνει προβλήματα του πραγματικού κόσμου και διαμορφώνεται από σκληρές πραγματικότητες για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια», είπε. «Η εξέλιξη είναι ο καλύτερος διαμορφωτής αλγορίθμων που έχει υπάρξει ποτέ».

Η χρήση

Εδώ στη Γη υπάρχουν πολλές εφαρμογές όπου η πιο αποτελεσματική επεξεργασία θα μπορούσε να είναι χρήσιμη και το λογισμικό Opteran είναι ήδη εγκατεστημένο σε ορισμένα ρομπότ που λειτουργούν, για παράδειγμα σε μια γερμανική εταιρεία αποθήκης. Στον Άρη τα πλεονεκτήματα είναι ακόμη πιο προφανή.
«Δεν μπορείτε να έχετε έναν διακομιστή να μιλάει με ένα ρομπότ, οι καθυστερήσεις μετ’ επιστροφής είναι πολύ μεγάλες», λέει ο Κόουπ. Αλλά η τοποθέτηση της επεξεργασίας στο ρομπότ σημαίνει ότι, με όλους τους υπολογισμούς που απαιτούνται, είναι ακόμα αργή τα ρόβερ μπορούν να χρειαστούν λίγα λεπτά για να χαρτογραφήσουν το περιβάλλον κάθε φορά που κινούνται.

Δεδομένου του κόστους για να το φτάσετε εκεί, αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα. «Τα ρόβερ έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής. Όσο περισσότερα μπορείτε να κάνετε στον χρόνο που έχουν, τόσο το καλύτερο».

Επί του παρόντος η ερευνητική ομάδα συνεργάζεται με την Airbus για να δοκιμάσει ένα ρομπότ εξοπλισμένο με το λογισμικό τους στο Mars Yard μια μακέτα ενός τμήματος του Άρη. Αρχικά θα κοιτάξουν απλώς αν μπορεί να εντοπίσει τον εαυτό του και θα κατανοήσουν το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Είναι μια τέλεια απόδειξη σύμφωνα με τον Κόουπ της αποτελεσματικότητας ενός εντόμου: όσον αφορά τα δεδομένα, την επεξεργασία και, τελικά, την ενέργεια.

«Το έντομο έχει ένα μεγάλο ευρύ οπτικό πεδίο – ένα σύνθετο μάτι – σε απίστευτα χαμηλή ανάλυση. Κωδικοποιεί ολόκληρο τον κόσμο σε ένα μικροσκοπικό στιγμιότυπο, λιγότερο από ένα kilobyte δεδομένων. Μέσω αυτού του συστήματος μπορεί να δημιουργήσει έναν χάρτη του κόσμου με μόνο τις πληροφορίες που χρειάζεται. Αυτό είναι το πραγματικό κλειδί για να μαθαίνεις από τη φύση. Τα φυσικά συστήματα έχουν βρει τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επίλυσης ενός προβλήματος».

Naftemporiki.gr