Άννα Πάβλοβα: Ο κύκνος που χόρευε

Τελευταία ενημέρωση: 12 Φεβρουαρίου 2017

Το αέρινο πλάσμα με το φίνο πρόσωπο που έζησε ολόκληρη τη ζωή του αφιερωμένη στο χορό.-Από τη Μανταλένα Μαρία Διαμαντή

“Με το φίνο πρόσωπό της, τα τεράστια μαύρα μάτια της και τα λεπτά χέρια της με τη μοναδική εκφραστικότητα, έμοιαζε περισσότερο με πουλί παρά με γυναίκα.” έγραψαν κάποτε για την Άννα Πάβλοβα. Ήταν όταν χόρεψε για πρώτη φορά στην Αγία Πετρούπολη το ‘Θάνατο του κύκνου’ που είχε χορογραφήσει ειδικά για εκείνη ο Μιχαήλ Φόκιν- όπως και για πολλές άλλες παραστάσεις της.

Η Άννα Πάβλοβα θεωρείται η μυθική μορφή της ιστορίας του μπαλέτου. Είναι η γυναίκα που έδωσε υπόσταση- όσο καμία άλλη στις μέρες μας- στη φιγούρα της μπαλαρίνας και με την υπέροχη αέρινη παρουσία, ενσάρκωσε το πνεύμα του ίδιου του χορού. Όσοι είχαν την τύχη να τη δουν να χορεύει, έλεγαν ότι έμοιαζε με φτερό. Με ένα πλάσμα εξωπραγματικό που η βιρτουόζικη τεχνική του φαινόταν σαν κάτι το φυσικό. Η Πάβλοβα είναι πιο γνωστή για τη δημιουργία του ρόλου στο “Θάνατο του Κύκνου” και με δική της εταιρεία έγινε η πρώτη μπαλαρίνα να περιόδευσε με μπαλέτο σε όλο τον κόσμο.

Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 12 Φεβρουαρίου του 1885 σε μια εξαιρετικά φτωχή οικογένεια. Ορφανεύει από πατέρα όταν ήταν ακόμα μωρό. Η αγάπη και το ταλέντο της στην τέχνη που επέλεξε φάνηκε από πολύ νωρίς. Ξεκινά σε μικρή ηλικία – με αξιοθαύμαστη πειθαρχία για την ηλικία της- να παρακολουθεί μαθήματα μπαλέτου δίπλα στον περίφημο Τσεκέτι, στην Αυτοκρατορική Σχολή Μπαλέτου. Από εκεί παίρνει το δίπλωμά της, το 1899, στα 14 χρόνια, ενώ το 1906 ήταν ήδη πρίμα μπαλαρίνα. Η πατρίδα της, η Ρωσία- αν και είχε παράδοση στο μπαλέτο-ήταν πολύ “μικρή” για τόσο μεγάλη καλλιτέχνιδα.

Το 1909, η Πάβλοβα αποφασίζει να ακολουθήσει τα μπαλέτα του Ντιαγκίλεφ στο Παρίσι μαζί με άλλους θρυλικούς χορευτές, όπως η Καρσάβινα και ο Νιζίνσκι. Οι παραστάσεις των Ρωσικών Μπαλέτων στη γαλλική πρωτεύουσα, εκείνη την περίοδο, συνετέλεσαν σε πολλά και σημαντικά. Σηματοδοτήθηκε μια νέα εποχή για την τέχνη του χορού στη Δυτική Ευρώπη φέρνοτας με τις σκηνογραφίες, τα κοστούμια, το μακιγιάζ των χορευτών μια πραγματική επανάσταση στη μόδα, τη διακόσμηση και τη ομορφιά. Η Πάβλοβα λατρεύεται όσο καμία άλλη. Και ποίος δεν θαύμαζε την αέρινη φιγούρα της “ασύγκριτης Άννας”.

“Για να κάνω κάτι καλά πρέπει οπωσδήποτε να έχει την απόχρωση της μελαγχολίας” σχολίαζε η ασύγκριτη χορεύτρια για τις μοναδικές της ερμηνείες στο “Θάνατο του κύκνου” ή στη “Ζιζέλ”.

Δύο χρόνια αργότερα, μετά από κάποιες παραστάσεις στο Λονδίνο, εγκαταλείπει τον Ντιαγκίλεφ. Σύμφωνα με τις φήμες, δεν άντεχε άλλο την άκρως αυταρχική και εγωκεντρική συμπεριφορά του. Σχηματίζει, λοιπόν, μια μικρή ομάδα χορευτών και με αυτή ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο δίνοντας παραστάσεις. Στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, στη Νότια Αφρική στην Ιαπωνία, στη Νέα Ζηλανδία, στις Ινδίες.