ΕΝΦΙΑ: Ποιοι δικαιούνται απαλλαγή ή έκπτωση. Τα σημεία SOS

Τα εκκαθαριστικά αναμένεται να έχουν αναρτηθεί μέσα στο τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους πολίτες να ξεκινήσουν τις πληρωμές από τα τέλη του Σεπτεμβρίου.

Οι δόσεις θα είναι πέντε με πρώτη αυτή του Σεπτεμβρίου και τελευταία δόση τον Ιανουάριο του 2018.
Τα ποσά δεν αναμένεται να αλλάξουν σε σχέση με πέρυσι και έτσι οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να περιμένουν εκκαθαριστικό που θα δείχνει το ίδιο ποσό.
Σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να δουν εάν υπήρξαν λάθη στο Ε9 έτσι ώστε να μπορέσουν να τα διορθώσουν.

Ποιοι δικαιούνται απαλλαγή η έκπτωση:
Δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ είναι κάθε φορολογούμενος που πληρούσε τις εξής προϋποθέσεις:
α) Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
β) Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχει ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του δεν υπερέβαινε τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
γ) Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για εγγάμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.

Επίσης, στις οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν ανάπηρα άτομα κατά ποσοστά 80% και άνω χορηγείται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους, δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος και
β) Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.

Η τροποποιιητική δήλωση Ε9

Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η υποβολή τροποποιητικής-διορθωτικής δήλωσης Ε9 για ένα ή περισσότερα από τα έτη 2010-2017 δεν επιβαρύνεται με αυτοτελές πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής, καθώς μπορεί να υπαχθεί στις ευνοϊκές διατάξεις των άρθρων 57-61 του ν. 4446/2016 περί οικειοθελούς αποκάλυψης φορολογητέας ύλης παρελθόντων ετών. Οι προϋποθέσεις για να ισχύσουν οι ευνοϊκές αυτές διατάξεις είναι τρεις:

1) Η προθεσμία υποβολής της αρχικής δήλωσης Ε9 να έληγε το αργότερο μέχρι 30-9-2016. Για κάθε αρχική δήλωση Ε9 έτους 2017 που είχε προθεσμία υποβολής μετά την 30-9-2016 (π.χ. για μεταβολή ακίνητης περιουσίας, η οποία επήλθε μετά την 30ή-9-2016 και η οποία έπρεπε να είχε δηλωθεί εντός προθεσμίας 30 ημερών) δεν παρέχεται η δυνατότητα υποβολής τροποποιητικής-διορθωτικής δήλωσης με τις διατάξεις των άρθρων 57-61 του ν. 4446/2016.

2) Η τροποποιητική δήλωση Ε9 να υποβληθεί το αργότερο μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2017.

3) Στο πεδίο «σημειώσεις» του ηλεκτρονικού Ε9 που θα υποβάλει κάθε ενδιαφερόμενος να αναγράψει τη φράση «Ν. 4446/2016», καθώς επίσης και τη φράση «Δεν εμπίπτω στις εξαιρέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 60 του Ν. 4446/2016».

Σε περίπτωση που υποβληθεί τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9 έτους 2017 τον Σεπτέμβριο, μετά την έκδοση του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ του 2017, τότε εάν από τη νέα εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ του 2017 προκύψει μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος φόρου, η δήλωση θα εξαιρεθεί από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις των άρθρων 57-61 του ν. 4446/2016, διότι θα έχει προκαλέσει μείωση της φορολογητέας ύλης και του αναλογούντος φόρου και, σύμφωνα με το ν. 4446/2016, δεν μπορεί να υπαχθεί στις ευνοϊκές ρυθμίσεις των άρθρων 57-61.

Στην περίπτωση αυτή, η δήλωση θα γίνεται αποδεκτή, αλλά ο φορολογούμενος θα χρεώνεται με πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής 100 ευρώ. Επιπλέον, εάν από την υποβολή της τροποποιητικής δήλωσης προκύψει μείωση του αρχικώς καταλογισθέντος ΕΝΦΙΑ κατά ποσό μεγαλύτερο των 300 ευρώ, ο φορολογούμενος θα παραπεμφθεί στην αρμόδια ΔΟΥ για έλεγχο.

Τα σημεία και οι κωδικοί που πρέπει να προσέξουμε

Τα πιο συχνά λάθη στη συμπλήρωση του Ε9 που προκαλούν υπερχρεώσεις με επιπλέον ΕΝΦΙΑ και οι οδηγίες για να διορθωθούν με την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων Ε9 έχουν αναλυτικά ως εξής:

1) Μη ορθή συμπλήρωση στοιχείων για ημιτελή κτίσματα. Οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα. Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, προκειμένου να υπολογιστεί η έκπτωση κατά 60% στον ΕΝΦΙΑ, ο φορολογούμενος πρέπει, κατά την αναγραφή των στοιχείων του συγκεκριμένου κτίσματος στον πίνακα 1 του Ε9, να έχει συμπληρώσει, οπωσδήποτε, και τις ακόλουθες ενδείξεις:

—> Στη στήλη 10 του πίνακα 1, θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό αριθμό 99 που σημαίνει «ημιτελές κτίσμα».

—> Στη στήλη 30 του πίνακα 1 πρέπει να έχει συμπληρώσει την ένδειξη ΟΧΙ εάν το ημιτελές κτίσμα είναι «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή την ένδειξη ΝΑΙ εάν το ημιτελές κτίσμα ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα. Στην περίπτωση συμπλήρωσης της ένδειξης «ΝΑΙ», θα πρέπει να έχει αναγραφεί και ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη στήλη 31 του πίνακα 1.

—> Στη στήλη 32 «ειδική κατηγορία» του πίνακα 1 θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό 8 που σημαίνει ότι το δηλούμενο κτίσμα είναι «κενό».

Εάν στο Ε9 που απεικονίζει την εικόνα της ακίνητης περιουσίας την 1η-1-2017 δεν εμφανίζεται συμπληρωμένη έστω και μία από τις τρεις αυτές ενδείξεις, τότε η προβλεπόμενη από το νόμο έκπτωση 60% στον αναλογούντα ΕΝΦΙΑ δεν θα υπολογιστεί.

2) Παραλείψεις στη συμπλήρωση των στοιχείων για τα εμπράγματα δικαιώματα. Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων και κινδυνεύουν να χρεωθούν με επιπλέον ΕΝΦΙΑ επειδή στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9 ή παραλείποντας να αναγράψουν κάποιον κωδικό στις συγκεκριμένες στήλες. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, κατά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ δεν θα υπολογιστεί η έκπτωση επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου, η οποία προβλέπεται σε περίπτωση ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή, καθώς θα θεωρηθεί αυτόματα ότι το ακίνητο ανήκει στον δηλούντα κατά πλήρη κυριότητα.

Το λάθος αυτό μπορεί να εντοπιστεί με έναν απλό έλεγχο στον κωδικό που αναγράφεται στη στήλη 15 ή στη στήλη 19 του πίνακα 1 του Ε9, αν πρόκειται για κτίσμα ή οικόπεδο εντός σχεδίου, ή στη στήλη 18 του πίνακα 2 του Ε9, αν πρόκειται για αγροτεμάχιο.

3) Παραλείψεις και λάθη στα στοιχεία για τα ποσοστά συνιδιοκτησίας. Σε περίπτωση μη αναγραφής ποσοστού συνιδιοκτησίας ή αναγραφής λανθασμένου ποσοστού, το μηχανογραφικό σύστημα θα υπολογίσει τον ΕΝΦΙΑ θεωρώντας ότι το ποσοστό συνιδιοκτησίας είναι 100%, δηλαδή ότι όλο το ακίνητο ανήκει στον φορολογούμενο, οπότε θα καταλογίσει στον ίδιο φορολογούμκενο ολόκληρο τον ΕΝΦΙΑ του ακινήτου. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση Ε9 στην οποία να δηλωθεί σωστά το ποσοστό συνιδιοκτησίας στην αντίστιοχη στήλη (στη στήλη 16 του πίνακα 1 αν πρόκειται γα κτίσμα, στη στήλη 19 του πίνακα 1 αν πρόκειται για οικόπεδο εντός σχεδίου ή στη στήλη 20 του πίνακα 2 αν πρόκειται για εδαφική έκταση εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού).

4) Λανθασμένη αναγραφή των στοιχείων χωρίς την επιφάνεια των κύριων και των βοηθητικών χώρων του ακινήτου. Συνηθέστερο λάθος είναι η καταχώρηση βοηθητικών χώρων ως κύριων. Στις περιπτώσεις αυτές χρεώνεται κανονικός φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο και όχι ο μειωμένος κατά 90% σχε σχέση με το φόρο που αναλογεί σε χώρο κύριας χρήσης. Συχνά επίσης έχει παρατηρηθεί η δήλωση των υπόγειων επιφανειών ακινήτων ως χώρων κύριας χρήσης ή του παταριού που επικοινωνεί με εσωτερική κλίμακα με τους κύριους χώρους του ακινήτου. Στις περιπτώσεις αυτές το ακίνητο θα πρέπει να ξαναδηλωθεί με αναγραφή του σωστού αριθμού τετραγωνικών μέτρων τόσο για τους κύριους όσο και για τους βοηθητικούς χώρους.

5) Λοιπά λάθη ή παραλείψεις που «φουσκώνουν» τον ΕΝΦΙΑ. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να ελέγξουν εάν υπάγονται σε κάποια από τις παρακάτω περιπτώσεις:

—> Σε περίπτωση κατά την οποία έχει δηλωθεί ψιλή κυριότητα ή επικαρπία, αλλά στη στήλη όπου έπρεπε να έχει δηλωθεί το έτος γέννησης επικαρπωτή για το συγκεκριμένο δικαίωμα δεν έχει συμπληρωθεί τίποτα, τότε το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στο φορολογούμενο και ο φόρος υπολογίζεται χωρίς καμία έκπτωση.

—> Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης του αριθμού ορόφου ή συμπλήρωσης ορόφου ακινήτου ως δώμα, για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνεται ο συντελεστής που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο, οπότε ο φόρος υπολογίζεται με προσαύξηση λόγω υψηλού ορόφου.