Τι αλλαγές φέρνει ο «Κλεισθένης» στις δημοτικές εκλογές της 26ης Μαΐου 2019
Γράφει η Αναστασία Σταύρου
Πολιτικός Επιστήμων
Λίγες μόνο μέρες έχουν απομείνει για τις δημοτικές εκλογές που θα διεξαχθούν με διαφορετικούς κανόνες από αυτούς που ήδη ίσχυαν. Πόσο καλά όμως γνωρίζουμε το νέο σύστημα του «Κλεισθένη»;
Οι πιο βασικές αλλαγές που φέρνει ο νόμος «Κλεισθένη» στην τοπική αυτοδιοίκηση αφορούν:
1. Εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής
Μια από τις βασικές αλλαγές που εισάγει ο νέος νόμος «Κλεισθένη» στην αυτοδιοίκηση είναι η θεσμοθέτηση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής. Η κατανομή του συνόλου των εδρών κάθε Δημοτικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) θα γίνει στους συνδυασμούς που συμμετείχαν στις δημοτικές εκλογές, ανάλογα με το πόσα έγκυρα ψηφοδέλτια έλαβαν στον Α΄ γύρο, ενώ η κατανομή τυχόν αδιάθετων εδρών θα γίνει με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους.
Εάν ένας συνδυασμός λάβει ποσοστό άνω του 50% κατά τον Α’ γύρο τότε θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο Δ.Σ. και δεν θα απαιτηθεί νέα διαδικασία για την εκλογή Δημάρχου. Στην περίπτωση όμως που δεν συγκεντρωθεί απόλυτη πλειοψηφία θα υπάρξει επαναληπτική διαδικασία, για την εκλογή μόνο του Δημάρχου, ανάμεσα στους επικεφαλής των δύο πρώτων συνδυασμών που συγκέντρωσαν τα μεγαλύτερα ποσοστά.
2. Ενισχύεται ο ρόλος του Δημάρχου.
Με τον «Κλεισθένη» με απόφαση του δημάρχου δρομολογούνται οι δαπάνες του ψηφισμένου προϋπολογισμού, οι οποίες μέχρι σήμερα εγκρίνονταν από την οικονομική επιτροπή. Καθοριστική είναι επίσης και η συμμετοχή του δημάρχου στον έλεγχο της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία περνάει στην απόλυτη δικαιοδοσία του καθώς τα μέλη τους ορίζονται πλέον από τον ίδιο.
3. Πλήρης απελευθέρωση των δήμων στην επιβολή τελών.
Τα δημοτικά συμβούλια με την εφαρμογή του νόμου θα μπορούν να αποφασίσουν για την αύξηση δημοτικών τελών χωρίς η απόφαση να χρειάζεται να ελεγχθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
4. Τετραετής δημοτική θητεία
Με τον «Κλεισθένη» η θητεία των δημοτικών αρχών επανέρχεται και πάλι στα 4 έτη (αντί για τα 5 που προέβλεπε ο «Καλλικράτης») με την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών να γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και τη θητεία αυτών να διαρκεί έως την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους.
Εξαίρεση των παραπάνω αποτελούν οι προσεχείς δημοτικές εκλογές, καθώς ο Α’ γύρος της εκλογικής διαδικασίας θα διεξαχθεί την Κυριακή 26 Μαΐου ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, και η εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών θα γίνει την 1η Σεπτεμβρίου 2019, με τη θητεία αυτών να διαρκεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2023.
5. Αύξηση της ποσόστωσης της συμμετοχής γυναικών.
Η συμμετοχή των γυναικών στα ψηφοδέλτια όλων των συνδυασμών από το 30% ανεβαίνει στο 40%.
6. Ορισμός αντιδημάρχων απ’ όλες τις δημοτικές παρατάξεις
Υπάρχει η δυνατότητα ορισμού αντιδημάρχων απ’ όλες τις δημοτικές παρατάξεις, εφόσον συμφωνήσουν με πλειοψηφία οι σύμβουλοι της παράταξης στην οποία ανήκει ο οριζόμενος αντιδήμαρχος. Επίσης, αλλάζει και ο αριθμός των αντιδημάρχων με βάση τον πληθυσμό κάθε Δήμου και προβλέπεται αύξηση του αριθμού των αντιδημάρχων σε Δήμους που προήλθαν από συνένωση.
7. Ένταξη δημοτικών συμβούλων σ’ άλλη παράταξη απ’ αυτήν που εκλέχθηκαν
Σε αντίθεση με το ισχύον καθεστώς, ο «Κλεισθένης» παρέχει τη δυνατότητα σε δημοτικό σύμβουλο που ανεξαρτητοποιείται ή διαγράφεται από την παράταξη με την οποία εκλέχθηκε, να ενταχθεί σε άλλη παράταξη με πλειοψηφία 2/3 τουλάχιστον των μελών της παράταξης στην οποία προσχωρεί, εφόσον αυτή έχει περισσότερα από 3 μέλη ή από όλα τα μέλη, εφόσον έχει λιγότερα από 3 μέλη.
8. Αναδόμηση του θεσμικού πλαισίου εποπτείας των ΟΤΑ
Απόσπαση της σχετικής αρμοδιότητας από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στις Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας ΟΤΑ , οι οποίες πλέον θα υπάγονται απευθείας στον Υπουργό Εσωτερικών. Ταυτόχρονα υπάρχει αντικατάσταση του ελεγκτή νομιμότητας από τον Επόπτη ΟΤΑ και αναπροσδιορίζεται το είδος των συλλογικών αποφάσεων που θα υποβάλλονται σε υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας.
8. Διεύρυνση αριθμού Δήμων όπου συγκροτείται η Επιτροπή Διαβούλευσης
Σύμφωνα με τον «Κλεισθένη» είναι υποχρεωτική η συγκρότηση της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων σε αντίθεση με τους 10.000 κατοίκους που προέβλεπε ο «Καλλικράτης».
9. Διενέργεια δημοτικού δημοψηφίσματος
Από τις τελευταίες ρυθμίσεις του «Κλεισθένη», είναι και η δυνατότητα διενέργειας δημοτικού δημοψηφίσματος, ύστερα από απόφαση της πλειοψηφίας των 2/3 των μελών του, είτε μετά από αίτηση του 10% τουλάχιστον των εγγεγραμμένων εκλογέων του οικείου Δήμου.
10. Δημοτικός Διαμεσολαβητής
Τέλος, με τον «Κλεισθένη» καθιερώνεται ο θεσμός του Δημοτικού Διαμεσολαβητή με θητεία τα 5 έτη στοχεύοντας στην καταπολέμηση φαινομένων κακοδιοίκησης στους ΟΤΑ.
Ανακεφαλαιώνοντας, ο «Κλεισθένης» πρόκειται να μεταβάλλει σε σημαντικό βαθμό τα μέχρι τώρα δεδομένα στην τοπική αυτοδιοίκηση, διαμορφώνοντας ένα εντελώς καινούργιο νομοθετικό πλαίσιο σε σχέση με αυτό που μέχρι σήμερα ίσχυε.
