Παρένθετη μητρότητα: Από 50.000 έως 70.000 ευρώ ζητούν οι «δανεικές» μητέρες

Παναγιώτης Τσιμπούκης

Όλο και πιο πολλές Ελληνίδες καταφεύγουν στη λύση της παρένθετης κύησης -Αυξάνονται όμως και τα προβλήματα λόγω των νομοθετικών κενών- Επιβάλλονται πρόστιμα σε μονάδες Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Η δίψα και το όνειρο για ένα παιδί έχει αναβαθμίσει αισθητά και στη χώρα μας τον θεσμό της παρένθετης μητρότητας και συνεχώς όλο και περισσότερα ζευγάρια εξοικειώνονται με την ιδέα, σπάνε τα ταμπού, ξεπερνούν τους κοινωνικούς φραγμούς από τους οποίους διακατέχονται και αναζητούν «δανεικές» μητέρες.

Παράλληλα, όμως, όσο ανεβαίνουν οι στροφές στο όχημα της τεκνοποίησης μέσω της παρένθετης μητρότητας, τόσο εμφανίζονται στην πράξη προβλήματα.

Όμως παντελή πεισματική αδιαφορία, ανεξαρτήτως του αν είναι εσκεμμένη ή όχι, έχουν επιδείξει όλες οι Κυβερνήσεις των τελευταίων 11 ετών, καθώς δεν έχουν εκδώσει τα προβλεπόμενα αναγκαία νομοθετήματα (Προεδρικό Διάταγμα και υπουργική απόφαση) για τις προϋποθέσεις λειτουργίας των μονάδων Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης.

Όλα αυτά δεν αποκλείουν, πίσω από το ευαίσθητο αυτό ζήτημα, να κρύβεται ένας ολόκληρος μηχανισμός που διευκολύνει τα ανδρόγυνα για την υλοποίηση του ονείρου τους, καθώς η αναζήτηση δανεικής μητέρας δεν είναι και τόσο εύκολο πράγμα.

Δεν είναι λίγες οι φορές που στην αναζήτηση αυτή συμμετέχουν και οι ίδιοι οι γιατροί οι οποίοι αναλαμβάνουν την υλοποίηση των ονείρων των ζευγαριών που αντιμετωπίζουν προβλήματα τεκνοποίησης και κάνουν τα πάντα προκειμένου να ακούσουν ένα κλάμα μωρού μέσα στο σπίτι.
Ούτε όμως απαγορεύει σε νέες κοπέλες, κατά κανόνα, να προσφέρουν-δανείζουν το σώμα τους για να κυοφορήσουν ξένο έμβρυο, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσουν ένα καλό εισόδημα, το οποίο κυμαίνεται από 50.000 έως 70.000 ευρώ.

Την ίδια στιγμή η ασάφεια και το κοντόφθαλμο του Έλληνα νομοθέτη, στο κεφαλαίο που λέγεται παρένθετη μητρότητα, οι παρεμβάσεις της Δικαιοσύνης, η οικονομική αρνητική εικόνα των τελευταίων ετών, δημιουργεί μια αλυσίδα συγκυριών και προβλημάτων.
Όλη αυτή η κατάσταση οδηγεί την Εθνική Αρχή Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, που είναι η καθ’ ύλην αρμόδια για τα θέματα αυτά, να επιβάλλει πρόστιμα σε μονάδες εμβρυομεταφοράς οι οποίες  δεν τηρούν πιστά τον νόμο.
Πρόσφατα η εν λόγω Αρχή επέβαλε πρόστιμο 17.500 ευρώ σε ιδιωτική μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής της Αττικής. Το πρόστιμο επιβλήθηκε πολυμερισμένα, δηλαδή για διάφορες παραβάσεις της νομοθεσίας που αφορά την ιατρικά υποβοηθούμενη ανθρώπινη αναπαραγωγή (νόμος 3305/2005).

Η Αρχή τονίζει ότι, κανονικά, οι παραβάσεις της εν λόγω μονάδας επισύρουν τις κυρώσεις της προσωρινής ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της. Επειδή όμως από το 2005 δεν έχει εκδοθεί το προβλεπόμενο Προεδρικό Διάταγμα και η σχετική υπουργική απόφαση για τους όρους ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης, επέβαλε χρηματικά πρόστιμα.

Μία από τις αιτίες επιβολής του προστίμου ήταν ότι δύο δότριες ωαρίων ήταν ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών, χωρίς να δικαιολογείται ο λόγος υπέρβασης του ορίου αυτού. Η νομοθεσία προβλέπει ότι η δότρια πρέπει να μην έχει συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας της. Το ηλικιακό αυτό όριο μπορεί να φτάσει στο 40ό έτος, όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος και ύστερα από άδεια της Αρχής.

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο επιβλήθηκε το πρόστιμο ήταν ότι η ηλικία της υποβοηθούμενης γυναίκας ήταν –σύμφωνα με την αστυνομική της ταυτότητα– πάνω από την επιτρεπόμενη, που είναι το 50ό έτος.
Επίσης επιβλήθηκε επειδή η επίμαχη μονάδα δεν τηρούσε αρχείο κρυοσυντηρημένων ωαρίων και εμβρύων, έτσι ώστε να είναι δυνατή η εξέταση της ιχνηλασιμότητας των ωραρίων που χρησιμοποιούνται στις λήπτριες.

Ένας ακόμη λόγος επιβολής του προστίμου ήταν ότι μία δότρια δεν είχε συναινέσει στη δωρεά ωαρίων.

Ο τελευταίος λόγος επιβολής του προστίμου ήταν ότι μετά από ωοληψία 7 ωαρίων, εκ των οποίων τα 5 ήταν ώριμα και γονιμοποιήθηκαν με το σπέρμα του συζύγου, τα τρία εξ αυτών ήταν κατάλληλα για εμβρυομεταφορά και τα δύο μεταφέρθηκαν στη μήτρα, ενώ ένα γονιμοποιημένο ωάριο κρυοσυντηρήθηκε σύμφωνα με την επιθυμία του ζευγαριού.

Το κρυοσυντηρηθέν έμβρυο μπορεί να αποθηκευθεί για 5 χρόνια και, εάν το ζευγάρι δεν το χρησιμοποιήσει, μπορεί η μονάδα να το διαθέσει. Όμως, παρά το γεγονός ότι δεν είχε παρέλθει η πενταετία, αυτό  διατέθηκε.

Η ιδιωτική αυτή μονάδα της Αττικής προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση του προστίμου. Μεταξύ των άλλων υποστηρίζει ότι υπάρχει κενό νόμου στο καθεστώς της εμβρυομεταφοράς, ενώ ως προς τα όρια ηλικίας υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του νόμου 3305/2005 και του Αστικού Κώδικα, που χρήζει ερμηνείας.

 Η παρένθετη μητρότητα

Παρένθετη μητρότητα είναι η μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας και η κυοφορία από τη γυναίκα αυτή, η οποία και γεννά το παιδί.
Στη χώρα μας ο θεσμός της παρένθετης μητέρας εφαρμόζεται από το 2002.
Πριν ξεκινήσει η οποία διαδικασία, πρέπει να προηγηθεί δικαστική απόφαση, η οποία θα χορηγεί άδεια παρένθετης κύησης. Προϋπόθεση για τη χορήγηση της άδειας είναι να έχει προηγηθεί αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί μέσω παρένθετης μητέρας να αποκτήσει παιδί.
Επίσης, πρέπει να υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των δύο γυναικών και τα γονιμοποιημένα ωάρια να μην ανήκουν στην κυοφόρο.