Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος της εφημερίδας μας
Ενδιαφέροντα

8 ξεχωριστά κτήρια από το ελληνικό βιομηχανικό παρελθόν…

Από τη Σύρο μέχρι την Κέρκυρα, κι απ’ την Αθήνα ως τη Θεσσαλονίκη

Είναι πολλές οι φορές που το αναγραφόμενο «made in Greece» σε ένα προϊόν μπορεί να προκαλέσει έκπληξη — ειδικά όταν η ποιότητα του προϊόντος είναι υψηλή. Μπορεί ποτέ ολοκληρωτικά η Ελλάδα να μην βάσιζε την οικονομία της στην βιομηχανία, όμως μετρά στον κλάδο αυτόν πάνω από ενάμιση αιώνα ιστορίας .

«Η Βιομηχανική Αρχαιολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος της ιστορίας που ασχολείται με την έρευνα του βιομηχανικού παρελθόντος. Έργο της βιομηχανικής αρχαιολογίας είναι η περιγραφή και αξιολόγηση των μνημείων του τεχνικού πολιτισμού και σκοπός της είναι η καταγραφή της ιστορίας της βιομηχανικής εξέλιξης ως μέρους της γενικής κοινωνικής εξέλιξης, όπου τα μνημεία χρησιμεύουν ως φορείς κάθε είδους πληροφόρησης.»
Κτήρια εγκαταλελειμμένα ή σε επανάχρηση δεσπόζουν διάσπαρτα σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Η εικόνα τους αναπόφευκτα κάνει την φαντασία να ανατρέχει στις εποχές πλήρους λειτουργίας τους με τα μηχανήματά τους να λειτουργούν και τους δεκάδες/εκατοντάδες εργαζόμενους να τα γεμίζουν ζωή

1. Σκαγιοποιείο Αναιρούση (Σύρος)

Πρόκειται για το μοναδικό στο είδος του εργοστάσιο κατασκευής κυνηγετικών σκαγίων από μόλυβδο, στην Ευρώπη. Το εργοστάσιο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1889. Αποτελείται από τον πύργο ψύξεως ύψους 20μ και γύρω από αυτόν ισόγεια κτίσματα.

Σήμερα το κτήριο σώζεται αυτούσιο με σημαντικό τμήμα του αυθεντικού μηχανολογικού του εξοπλισμού — μάλιστα, θεωρείται από το βρετανικό ινστιτούτο Ironbridge ως η πληρέστερη μονάδα στο είδος της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το Σκαγιοποιείο λειτουργεί ως μουσείο όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει και να δουλέψει τις μηχανές ώστε να έχει μια βιωματική εμπειρία.

​2. Εργοστάσιο Εμαγιέ (Κέα)

Το εργοστάσιο επισμαλτωμένων (εμαγιέ) οικιακών σκευών, ιδρύθηκε το 1927 στον οικισμό της Κορησσίας στην Κέα (Τζιά) από τον καπνέμπορο Ιωάννη Γλεούδη και απασχολούσε κυρίως πρόσφυγες από τη Μ. Ασία.

Μέχρι το 1957, όταν τερματίστηκε η λειτουργία του, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα αντίστοιχα εργοστάσια της Μεσογείου, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή του νησιού. Γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση μετά το 1936, υπό τη διεύθυνση του Αθανάσιου Κώνστα, όταν παρήγαγε προϊόντα για τον ελληνικό στρατό και γενικότερα για την πολεμική βιομηχανία, με εξαγωγές στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή.

Το μεγαλύτερο τμήμα του εργοστασίου έχει κριθεί διατηρητέο. Στη διάσωση της βιομηχανικής αυτής κληρονομιάς, ο «Σύλλογος Φίλων του Εργοστασίου Εμαγιέ Κέας», έχει καταφέρει να συγκεντρώσει και να περισώσει πολλά αντικείμενα σχετικά με το εργοστάσιο, όπως μηχανήματα, προϊόντα, σχέδια, μακέτες και αρχεία.

3. Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός (Μεσσηνία)

Ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός (ΑΣΟ) ιδρύθηκε το 1925 ως Κοινωφελές Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Σκοποί του υπήρξαν η εξισορρόπηση της προσφοράς προς τη ζήτηση της κορινθιακής σταφίδας «δια αγοράς ή παρακρατήσεως του πλεονάσματος», η διαφήμιση του προϊόντος και η εμπορική του αξιοποίηση και προώθηση. O A.Σ.O. ασφάλιζε το προϊόν του συνεταιρισμού και φρόντιζε ακόμα για την οινοποίηση της χλωρής σταφίδας.

4. Εργοστάσιο Ζάχαρης Ζωγράφου (Καρδίτσα)

Τις μεγαλύτερες επενδύσεις στη Θεσσαλική γη μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, πραγματοποίησε ο Χρηστάκης Ζωγράφος, πλούσιος Τραπεζίτης στην Πόλη και μετέπειτα στο Παρίσι, αγοράζοντας στους νομούς Καρδίτσας και Τρικάλων από τους Κοτζαμπάσηδες, 11 τσιφλίκια, συνολικής έκτασης 64.000 στρεμμάτων, που καλλιεργούσαν 400 οικογένειες αγροτών.

Μαζί με τους γιούς του Γεώργιο και Σόλωνα, ιδρύει στην ερημική, εγκαταλειμμένη και βαλτώδη περιοχή των Κιούρκων, η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε «Ζωγραφιά» από το επίθετο του ιδιοκτήτη της, το υπερσύγχρονο για την εποχή του εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης, στα Βαλκάνια.
Η κατασκευή έγινε το 1892-1894 και η έναρξη λειτουργίας του το 1895.

5. «ΚΑΡΟΛΟΣ ΦΙΞ» Ανώνυμος Εταιρεία Ζυθοποιίας, Βυνοποιίας και Παγοποιίας (Θεσσαλονίκη)

Η παρουσία της ζυθοποιίας «Κάρολος Φιξ» στη Θεσσαλονίκη σχετίζεται με το μεγάλο εργοστασιακό συγκρότημα επί της οδού 26ης Οκτωβρίου. Το εργοστάσιο ιδρύθηκε το 1892 από τους Αλλατίνι, Μισραχή και Φερνάντεζ ως οινοπνευματοποιία και αργότερα ζυθοποιία.

Το 1912, η εταιρεία μετατράπηκε στη «Ζυθοποιείον Όλυμπος Α.Ε.». Το 1909, στην απέναντι πλευρά της οδού 26ης Οκτωβρίου ιδρύθηκε το παγοποιείο της εταιρείας «Γεωργιάδης και Σία», που το 1912 έθεσε σε λειτουργία τη ζυθοποιία «Νάουσα». Το 1920 τα δύο ζυθοποιεία συνενώθηκαν με την επωνυμία «Όλυμπος-Νάουσα Α.Ε.»

Η εταιρεία «Κάρολος Φιξ» συστάθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1927 με 30ετή διάρκεια και έδρα την Αθήνα.

6. Κονσερβοποιία Μπερνιέ (Κέρκυρα)

Η βιοτεχνία Μπερνιέ – Δελιεγέ ( Bernier – Deliege ) λειτουργούσε από το 1898 για 30 περίπου χρόνια, οπότε και εξαγοράστηκε από τους λαδέμπορους Μούχα και Τατέο, καθώς δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις μεγάλες εταιρείες της Αθήνας και του εξωτερικού.

Προμηθεύονταν ψάρια (σαρδέλες κ.λ.π.) από τον Ανεμόμυλο, τη Μπενίτσα και το Μαντούκι. Οι ψαράδες τα έφερναν στο εργοστάσιο όπου γίνονταν παστά και διατηρούνταν σε δοχεία.

Το κτήριο σήμερα χρησιμοποιείται για υπηρεσίες της εκκλησίας Αγίων Θεοδώρων.

7. Βιομηχανία επίπλων Σαρίδης (Αττική)

Η εταιρία ιδρύθηκε το 1867 στην Κωνσταντινούπολη. Με το όνομα «ΣΑΡΙΔΗΣ», ξεκίνησε το 1927 στο 10.000 τετραγωνικών μέτρων ιδιόκτητο εργοστάσιο. Το κτήριο το 2004 υπόκειται σε αναγκαστική απαλλοτρίωση.

Η Βιομηχανία Σαρίδης κατασκευάζει μια απο τις iconic καρέκλες στον κόσμο. Ξεκίνησε ως θρόνος βασιλιάδων και κάθισμα ευγενών στην Αρχαιότητα, χάθηκε στον χρόνο, και αναβίωσε -ελάχιστα διαφοροποιημένη- όταν το 1960 ο Gibbings μελέτησε αρχαία και αγγεία.

8. Χαρτοποιία Αφών Πεχλιβανίδη (Αθήνα)

Το εργοστάσιο που τυπώνονταν τα Κλασσικά Εικονογραφημένα και τα βιβλία και περιοδικά των εκδόσεων «Ατλαντίς» των Αφων Πεχλιβανίδη. Η έδρα της εκδοτικής εταιρείας βρίσκεται εκεί δίπλα, στην οδό Λεοντίου 23.

Οι ιδιοκτήτες έχουν εκφράσει την επιθυμία τους για τη μετατροπή του σε μουσείο.

*Η ομάδα ΒΙ.Δ.Α. (Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής) έχει δημιουργήσει μια έγκυρη και αναλυτική βάση δεδομένων και πληροφοριών, καταγράφοντας (με ελεύθερη εθελοντική συνεισφορά) και διασώζοντας -ψηφιακά τουλάχιστον- τα μνημεία του τεχνικού πολιτισμού στην Ελλάδα. Περισσότερα εδώ.

lifo.gr

enloutrakio

Σχετικά Άρθρα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Back to top button